Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Seksspeeltjes zorgen voor variatie, plezier en intimiteit – of je ze nu alleen gebruikt of samen met iemand anders. Maar wat veel mensen niet weten: ook zonder direct lichamelijk contact kan het delen van seksspeeltjes leiden tot de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). In deze blog lees je hoe die overdracht kan gebeuren, welke infecties erbij betrokken kunnen zijn en hoe je jezelf het beste kunt beschermen bij het gebruik van seksspeeltjes. Een belangrijk onderwerp voor iedereen die bewust en verantwoordelijk met seksualiteit wil omgaan.
Inhoudsopgave
- Wat zijn seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)?
- Hoe kunnen seksspeeltjes een soa overdragen?
- Welke soa’s kunnen via gedeelde seksspeeltjes worden overgedragen?
- Hoe bescherm je jezelf tegen soa’s bij het gebruik van seksspeeltjes?
- Wat moet je doen als je denkt dat je een soa hebt opgelopen?
Wat zijn seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)?
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s), ook wel geslachtsziekten genoemd, worden meestal overgedragen via onbeschermd seksueel contact – waaronder vaginale, orale en anale seks. Bekende soa’s zijn chlamydia, gonorroe, syfilis, herpes, HPV en hiv. Wat veel mensen echter niet weten: ook gedeelde seksspeeltjes kunnen deze ziekteverwekkers overdragen (Cleveland Clinic, 2023; NHS, 2022).
Hoe kunnen seksspeeltjes een soa overdragen?
Als een seksspeeltje – bijvoorbeeld een vibrator, dildo of buttplug – door meerdere mensen wordt gebruikt zonder dat het tussendoor grondig wordt schoongemaakt of voorzien is van een nieuw condoom, kunnen bacteriën of virussen op het speeltje achterblijven. Die ziekteverwekkers kunnen bijvoorbeeld aanwezig zijn in vaginale vloeistof, sperma, bloed of anaal slijm. Als het besmette speeltje vervolgens bij een andere persoon wordt gebruikt, kunnen de ziekteverwekkers via slijmvliezen of kleine wondjes het lichaam binnendringen en daar een infectie veroorzaken.
Belangrijk om te weten: elk object dat tijdens seks wordt gebruikt, kan als seksspeeltje worden beschouwd – ongeacht of het oorspronkelijk voor dat doel ontworpen is (NHS, 2022).
Voorbeelden van mogelijke overdrachtsroutes:
| Seksspeeltje | Mogelijke soa-overdracht door… |
|---|---|
| Vibrator/dildo | Vaginale of anale seks met geïnfecteerde vloeistoffen |
| Buttplug | Contact met rectale vloeistof of bloed |
| Penisringen | Microbeschadigingen die bloedcontact mogelijk maken |
| Yoni-balletjes | Overdracht via vaginale afscheiding |
| Zuig- of likspeeltjes | Contact met mondslijmvlies en virussen zoals herpes of HPV |
Welke soa’s kunnen via gedeelde seksspeeltjes worden overgedragen?
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) kunnen niet alleen via direct seksueel contact worden overgedragen, maar ook via gedeelde seksspeeltjes – vooral als deze niet goed worden schoongemaakt of beschermd met een condoom. De ziekteverwekkers kunnen op het oppervlak van het speeltje achterblijven. Veelvoorkomende infecties die op deze manier kunnen worden overgedragen zijn:
- Chlamydia: Via contact met vaginale of anale afscheiding op het speeltje.
- Gonorroe: Via infectieus vocht dat in contact komt met slijmvliezen in de plasbuis, keel, anus of geslachtsdelen.
- Syfilis: Via contact met geïnfecteerde huid of slijmvliesletsels.
- HPV (humaan papillomavirus): Via smeerbesmetting, vooral bij slijmvliescontact via gedeelde speeltjes.
- Genitale herpes: Via virusbevattende huid of blaasjes – ook als er geen zichtbare symptomen zijn.
- Hiv: Overdracht via seksspeeltjes is zeldzaam, maar mogelijk bij contact met bloed, bijvoorbeeld bij anaal gebruik.
Bron: Cleveland Clinic, 2024
Let op: de kans op overdracht verschilt per ziekteverwekker, maar het risico kan aanzienlijk worden verkleind door goede hygiëne en beschermende maatregelen.
Hoe bescherm je jezelf tegen soa’s bij het gebruik van seksspeeltjes?
Om de overdracht van seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen, kun je deze tips volgen:
✓ Reinig elk seksspeeltje grondig na elk gebruik – bij voorkeur met warm water en een speciale toycleaner.
✓ Gebruik een nieuw condoom over het speeltje als je het deelt met iemand anders of als je het gebruikt voor verschillende lichaamsdelen (bijvoorbeeld van anaal naar vaginaal).
✓ Deel liever geen speeltjes, zeker niet als ze gemaakt zijn van poreuze of moeilijk schoon te maken materialen.
✓ Laat je regelmatig testen op soa’s – vooral als je meerdere sekspartners hebt.
✓ Kies voor hoogwaardige materialen: speeltjes van siliconen, glas of roestvrij staal zijn hygiënischer en makkelijker schoon te maken dan speeltjes van jelly of ongecoat latex.
Bron: Kassel, 2020
Hoe maak je seksspeeltjes schoon op basis van het materiaal?
| Materiaal | Schoonmaaktips |
| Siliconen | Was het speeltje met warm water en milde zeep; vaak geschikt voor de vaatwasser. |
| Glas | Gemakkelijk schoon te maken; je kunt het koken of in de vaatwasser doen. |
| Roestvrij staal | Desinfecteer met heet water of alcohol. |
| Poreuze materialen | Moeilijk grondig te reinigen; gebruik altijd met een condoom en deel ze niet. |
Wat moet je doen als je denkt dat je een soa hebt opgelopen?
Als je na het gebruik van gedeelde seksspeeltjes klachten krijgt zoals branderig gevoel bij het plassen, ongewone afscheiding, jeuk of huidveranderingen – of als je gewoon zekerheid wilt – dan is een soa-test aan te raden. Veel infecties geven in het begin geen klachten, maar kunnen zonder behandeling ernstige gevolgen hebben of ongemerkt worden doorgegeven aan anderen.
Met de soa-zelftesten van Homed-IQ kun je jezelf discreet, veilig en gemakkelijk thuis testen. Je monster wordt onderzocht in een gecertificeerd laboratorium en je ontvangt je resultaat snel en vertrouwelijk online.
Bronnen
Brito, J., & Kassel, G. (2020, June 15). Sex Toys and STIs: 20 Facts About Risk, Safer Sex, Cleaning, More. Healthline. Retrieved July 13, 2025, from https://www.healthline.com/health/healthy-sex/sex-toys-and-stis
Practicing Safe Sex and Why It’s Important. (2024, February 2). Cleveland Clinic Health Essentials. Retrieved July 13, 2025, from https://health.clevelandclinic.org/safe-sex
Sex activities and risk. (n.d.). NHS. Retrieved July 13, 2025, from https://www.nhs.uk/live-well/sexual-health/sex-activities-and-risk/
Sexually Transmitted Infections (STIs): Sexually Transmitted Diseases (STDs). (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved July 13, 2025, from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9138-sexually-transmitted-diseases–infections-stds–stis
