Wat is type 1-diabetes?

Diabetes mellitus type 1, ook bekend als type 1-diabetes, is een aandoening waarbij de alvleesklier geen insuline produceert. Insuline is een hormoon dat het lichaam gebruikt om glucose (suiker) uit het bloed en in de lichaamscellen te transporteren. Zonder voldoende insuline hoopt glucose zich op in de bloedbaan , wat kan leiden tot levensbedreigende aandoeningen. Om dit te voorkomen moeten mensen met type 1-diabetes dagelijks insuline innemen. This can be done via injections or an insulin pump that must be carried. Dit kan via injecties of een insulinepomp die men bij zich draagt. Mensen met type 1-diabetes kunnen niet leven zonder regelmatig toegediende insuline om glucose van het bloed naar de cellen te transporteren.

Type 1-diabetes ontwikkelt zich meestal tijdens de kindertijd of adolescentie, maar het kan zich op elke leeftijd ontwikkelen. Geïnteresseerd in het controleren op mogelijke diabetes type 1 of type 2? Met de Bloedsuiker test van Homed-IQ kunnen gebruikers hun HbA1c-gehalte thuis testen. HbA1c geeft de gemiddelde bloedsuikerspiegel over de afgelopen drie maanden aan en wordt gebruikt om diabetes te diagnosticeren.

Inhoudsopgave

Lees verder voor de antwoorden op enkele van de meest gestelde vragen over type 1-diabetes.

• Wat zijn de oorzaken van type 1-diabetes?
• Symptomen van type 1-diabetes
• Diagnose van type 1-diabetes
• Welke voedingsmiddelen moet je vermijden met type 1-diabetes?
• Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?
• Complicaties van type 1-diabetes
• Levensverwachting met type 1-diabetes

Wat zijn de oorzaken van type 1-diabetes?

In tegenstelling tot diabetes type 2, waarbij het lichaam na verloop van tijd resistent wordt tegen insuline, ontstaat het tekort aan insuline bij diabetes type 1 doordat het lichaam per ongeluk de eigen insulineproducerende cellen vernietigt. Dit wordt in het algemeen ook wel een auto-immuunreactie genoemd. Helaas is de reden waarom dit gebeurt nog grotendeels onbekend. Onderzoek heeft wel bepaalde genen geïdentificeerd waardoor mensen een grotere kans hebben om type 1-diabetes te ontwikkelen. Maar niet iedereen met dit gen zal diabetes ontwikkelen. Wetenschappers denken dat een bepaalde trigger, zoals een virusinfectie, ook een rol kan spelen bij de ontwikkeling van type 1-diabetes (CDC, 2023).

Kan type 1-diabetes worden voorkomen?

Terwijl type 2-diabetes vaak in verband wordt gebracht met bepaalde vermijdbare factoren zoals voeding en lichaamsbeweging, is er geen manier bekend om type 1-diabetes te voorkomen. Iedereen kan type 1-diabetes ontwikkelen, hoewel de meeste gevallen vóór de leeftijd van 40 jaar optreden (NHS, 2023).

Wat zijn de symptomen van type 1-diabetes?

Symptomen van type 1-diabetes kunnen plotseling optreden en zijn onder andere:

• Gewichtsverlies zonder duidelijke reden
• Extreme dorst
• Frequent urineren
• Wazig zicht
• Grotere vatbaarheid voor ziekte
• Extreme honger of gebrek aan eetlust
• Vaak moe zijn

Bron: Mayo Clinic, 2023

Hoewel deze symptomen een teken van diabetes kunnen zijn, kunnen ze ook het gevolg zijn van andere medische aandoeningen. Als je zorgen hebt over mogelijke symptomen van diabetes, praat dan met een huisarts. Die kan bloedtesten uitvoeren om de bloedsuikerspiegel te controleren en de oorzaak van de symptomen vast te stellen.

Niet gediagnosticeerde of onbehandelde type 1-diabetes kan leiden tot een levensbedreigende complicatie die diabetes gerelateerde ketoacidose (DKA) wordt genoemd. Zoek spoedeisende medische hulp als je een van de volgende symptomen ervaart: s

• Fruitig ruikende adem
• Verwarring
• Pijn in de abdomen
• Misselijkheid en overgeven
• Snelle ademhaling
• Slaperigheid of bewustzijnsverlies

Bron: CDC, 2022

Hoe wordt type 1-diabetes vastgesteld?

Zowel type 1 als type 2-diabetes wordt meestal vastgesteld door middel van bloedtesten die de bloedsuikerspiegel meten. Deze tests omvatten:

• Geglyceerd hemoglobine (HbA1c): Deze bloedtest meet de gemiddelde bloedsuikerspiegel over de afgelopen twee tot drie maanden. Een HbA1c-niveau van 6,5% of hoger op twee afzonderlijke tests duidt op diabetes.
• Bloedsuikertest na vasten: Deze test meet de bloedsuikerspiegel na een nacht vasten (niet eten). Een nuchtere bloedsuikerspiegel lager dan 100 mg/dL is normaal. Een waarde van 100 tot 125 milligram per deciliter (mg/dL) duidt op prediabetes en 126 mg/dL of hoger bij twee afzonderlijke tests duidt op diabetes.
• Willekeurige bloedsuikertest: Bij deze test wordt op een willekeurig tijdstip een bloedtest afgenomen, ongeacht wanneer de laatste maaltijd is gegeten. Een willekeurige bloedsuikerspiegel van 200 mg/dL of hoger wijst op diabetes, vooral als dit gepaard gaat met andere tekenen en symptomen van diabetes.

Bron: Mayo Clinic, 2023

Met de Bloedsuiker test van Homed-IQ kunnen gebruikers hun HbA1c-niveau thuis controleren. Deze laboratoriumtest kan worden gebruikt om te controleren op tekenen van diabetes of om er zeker van te zijn dat eerder gediagnosticeerde diabetes goed onder controle is.

Welke voedingsmiddelen moet je vermijden met type 1-diabetes?

Over het algemeen kunnen mensen met type 1-diabetes alles eten, zolang hun bloedsuikerspiegel onder controle blijft. Een gezond en evenwichtig dieet zonder te veel koolhydraten of geraffineerde suiker helpt de bloedsuikerspiegel stabiel te houden en vermindert het risico op diabetes-gerelateerde complicaties, waaronder hartaandoeningen en beroertes.

Ongeacht het dieet moet de hoeveelheid insuline die een diabetespatiënt neemt goed worden afgestemd op het aantal koolhydraten en suikerhoudende producten dat gegeten wordt. Recentelijk is het makkelijker geworden om met insuline om te gaan dankzij de ontwikkeling van insulinepompen en monitoren die de insuline automatisch bijhouden en toedienen.

Voedingstips voor type 1-diabetes

• Eet voldoende vezels. Vezels zorgen voor een langzamere stijging van de bloedsuikerspiegel.
• Beperk je inname van bewerkte koolhydraten zoals witbrood, rijst of witte pasta.
• Vermijd suikerhoudende dranken en toegevoegde suikers. Deze kunnen pieken en schommelingen in de bloedsuikerspiegel veroorzaken.
• Drink niet meer dan 1 glas alcohol per dag.
• Eet één keer per week vette vis.
• Beperk de inname van verzadigde vetten.

Hoewel lekker eten met type 1-diabetes in het begin moeilijk kan lijken, kunnen geleidelijke veranderingen helpen om de bloedsuiker beter onder controle te houden. Als jij type 1-diabetes hebt en hulp nodig hebt met het dieet, raadpleeg dan een arts of een diëtist voor advies over hoe je een maaltijdplan opstelt dat de bloedsuiker stabiel houdt.

Wat is het verschil tussen diabetes type 1 en type 2?

In tegenstelling tot diabetes type 1 maken mensen met diabetes type 2 nog steeds insuline aan maar hun lichaam reageert er niet goed op, wat ook bekend staat als insulineresistentie. Hierdoor halen de lichaamscellen niet genoeg glucose uit het bloed en stijgt de bloedsuikerspiegel, hoewel er wel voldoende insuline wordt aangemaakt. Overgewicht, erfelijkheid en ouderdom zijn risicofactoren voor type 2 diabetes. En naar verwachting zullen in 2040 meer dan 71,1 miljoen volwassenen in Europa diabetes type 2 hebben, waarvan duizenden niet weten dat ze het hebben (International Diabetes Federation, 2020). Daarom is het belangrijk voor gezonde volwassenen om regelmatig hun bloedsuikerspiegel te controleren, zelfs als er geen duidelijke symptomen zijn.

Diabetes type 2 maakt 90-95% uit van alle diagnoses van diabetes (CDC, 2023). Na een diabetes type 2-diagnose, krijg je meestal eerst dieet- en bewegingsadvies, soms in combinatie met medicijnen, om de bloedsuiker onder controle te houden. Het is meestal niet nodig om meteen insuline te gebruiken bij diabetes type 2. Diabetes type 1 daarentegen vereist onmiddellijke en levenslange behandeling met insuline. Zowel diabetes type 1 als type 2 hebben baat bij een gezonde levensstijl om de kans op complicaties te beperken en de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Is type 1 diabetes ernstig?

Als diabetes type 1 niet op tijd wordt gediagnosticeerd of niet goed wordt behandeld, kan het ernstige complicaties veroorzaken die belangrijke organen in het lichaam kunnen aantasten. Onder andere het hart, de bloedvaten, de zenuwen, de ogen en de nieren kunnen aangetast worden door diabetes type 1. Het handhaven van een normale bloedsuikerspiegel kan het risico op veel complicaties verlagen en mensen met diabetes in staat stellen een gezond leven te leiden.

Wat zijn mogelijke complicaties van type 1-diabetes?

Diabetes type 1 kan, als er niet goed mee wordt omgegaan, leiden tot een reeks complicaties, waarvan sommige ernstig of zelfs levensbedreigend kunnen zijn. Mogelijke complicaties zijn onder andere:

• Hart- en vaatziekten: Diabetes verhoogt het risico op verschillende cardiovasculaire problemen zoals coronaire hartziekte, hartaanval, beroerte, atherosclerose (aderverkalking) en hoge bloeddruk.
• Zenuwbeschadiging (neuropathie): Een hoge bloedsuikerspiegel kan de wanden van de bloedvaten die de zenuwen voeden beschadigen, vooral in de benen. Dit kan na verloop van tijd tintelingen, pijn en gevoelloosheid in de ledematen veroorzaken.
• Complicaties tijdens de zwangerschap: Een hoge bloedsuikerspiegel kan gevaarlijk zijn voor zowel de moeder als de baby. Het risico op een miskraam, doodgeboorte en geboorteafwijkingen neemt toe als diabetes niet goed onder controle is.
• Nierbeschadiging (Nefropathie): De nieren bevatten miljoenen kleine bloedvaten die afvalstoffen uit het bloed filteren. Diabetes kan dit gevoelige filtratiesysteem beschadigen, wat kan leiden tot nierfalen of nierziekte, waarvoor in het eindstadium dialyse of een niertransplantatie nodig kan zijn.
• Schade aan de ogen: Diabetische retinopathie kan de bloedvaten van het netvlies beschadigen, wat blindheid kan veroorzaken. Het verhoogt ook het risico op andere ernstige gezichtsaandoeningen, zoals staar en glaucoom.
• Schade aan de voeten: Diabetische zenuwbeschadiging of een slechte bloedtoevoer naar de voeten verhoogt het risico op verschillende voetcomplicaties. Onbehandeld kunnen kleine snijwonden en blaren zich ontwikkelen tot ernstige infecties, waardoor amputatie van tenen, voeten of benen nodig kan zijn.
• Huid- en mondaandoeningen: Diabetes kan mensen vatbaarder maken voor huid- en mondproblemen, waaronder infecties door bacteriën en schimmels.

Bron: Mayo Clinic, 2023

Wat is de levensverwachting van mensen met type 1 diabetes?

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) ontdekte dat de levensverwachting van iemand van 45 jaar met type 1-diabetes gemiddeld 13 jaar korter is dan die van iemand zonder diabetes (RIVM, 2021). Naarmate mensen ouder worden, wordt het verschil in levensverwachting tussen mensen met en zonder type 1 diabetes kleiner. De kans om vroegtijdig te overlijden voor mensen tussen de 45 en 60 jaar met type 1 diabetes is ongeveer vijf keer zo groot als voor mensen zonder diabetes (RIVM, 2021). Door stappen te nemen om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden en het risico op complicaties te verminderen, kunnen mensen met type 1-diabetes langer en gezonder leven.