Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Voel je je vaak voortdurend vermoeid, ontbreekt het je aan motivatie of voel je je gewoon niet jezelf? Hoewel stress en een drukke levensstijl vaak de boosdoeners zijn, kan de onderliggende oorzaak bij sommige jonge mannen een laag testosterongehalte zijn. Hoewel testosterontekort vaak wordt gezien als een probleem dat later in het leven ontstaat, kan het veel eerder optreden en een aanzienlijke invloed hebben op je energieniveau, stemming, spierontwikkeling en zelfs vruchtbaarheid. Het is daarom essentieel om de rol van testosteron te begrijpen, de signalen van een tekort te herkennen en te weten hoe je dit kunt aanpakken om je gezondheid en welzijn op lange termijn te behouden.
Inhoudsopgave
- Wat is testosteron en waarom is het belangrijk?
- Wat zijn normale testosteronwaarden?
- Veelvoorkomende oorzaken van laag testosteron bij jonge mannen
- Signalen en symptomen van laag testosteron
- Wanneer je een arts moet raadplegen
- Tips om gezonde testosteronwaarden te ondersteunen
- Samenvatting
Onderzoek naar laag testosteron bij jonge mannen is in Europa beperkt, maar beschikbare gegevens laten zien dat het niet ongewoon is. Ongeveer 2% van de mannen in het algemeen heeft een laag testosterongehalte, waarbij de prevalentie stijgt tot meer dan 8% bij mannen van 50–79 jaar (Cleveland Clinic, 2022). Gegevens uit de VS van meer dan 4.000 mannen tussen 15 en 39 jaar toonden aan dat ongeveer 20% een testosterontekort had, waarbij de gemiddelde waarden tussen 1999 en 2016 sterk daalden (Patel, P., et al., 2020). Hoewel exacte cijfers voor Nederland en Duitsland ontbreken, laten deze bevindingen zien dat laag testosteron mannen van alle leeftijden kan treffen, inclusief jongere mannen met bepaalde risicofactoren.
Wat is testosteron en waarom is het belangrijk?
Testosteron is een geslachtshormoon dat voornamelijk in de testes bij mannen en in kleinere hoeveelheden in de eierstokken bij vrouwen wordt geproduceerd. De bijnieren dragen indirect bij door dehydroepiandrosteron (DHEA) te produceren, een hormoon dat het lichaam kan omzetten in testosteron en oestrogeen. Specifiek bij mannen speelt testosteron een cruciale rol bij:
- Ontwikkeling van de inwendige mannelijke voortplantingsorganen (foetale ontwikkeling)
- Ontwikkeling van de uitwendige mannelijke voortplantingsorganen (foetale ontwikkeling)
- Groei in lengte (puberteit)
- Groei van lichaams- en schaamhaar (puberteit)
- Vergroting van penis, testes en prostaat (puberteit)
- Toename van libido/seksuele drang (puberteit & volwassenheid)
- Productie van sperma (volwassenheid)
- Stimulatie van de aanmaak van rode bloedcellen (volwassenheid)
- Behoud van botsterkte (volwassenheid)
- Behoud van spierkracht (volwassenheid)
- Ondersteuning van algemeen welzijn (volwassenheid)
Bron: Cleveland Clinic, 2022
Wat zijn normale testosteronwaarden?
Hieronder vind je de optimale testosteronwaarden voor mannen:
| Leeftijdsgroep (mannelijk) | Normaal testosteronbereik (ng/dL) |
| Onder 1 jaar | <12 |
| 1–5 jaar | <12 |
| 6–10 jaar | <25 |
| 11–15 jaar | <830 |
| 16–17 jaar | 120-1,010 |
| 18–99 jaar | 193-824 |
Let op: Referentiewaarden kunnen per laboratorium enigszins verschillen. Alleen een arts kan de resultaten interpreteren in de context van symptomen en algehele gezondheid.
Hoewel waarden van nature schommelen, kan een aanhoudend laag testosteron bij jongere mannen wijzen op een onderliggende medische aandoening of leefstijlfactor die aandacht vereist.
Bron: Cleveland Clinic, 2022
Veelvoorkomende oorzaken van laag testosteron bij jonge mannen
Hoewel testosteron gedurende het leven van nature fluctueert, worden blijvend lage waarden bij jonge mannen vaak in verband gebracht met een reeks leefstijl-, medische, genetische of behandelingsgerelateerde factoren:
- Leefstijl- en omgevingsfactoren
- Obesitas / teveel lichaamsvet: Hoger lichaamsvet is sterk gekoppeld aan lager testosteron bij mannen (Ma, H., et al., 2024). Een studie met jonge mannen van 18–30 jaar met matige tot ernstige obesitas (BMI > 32,5) toonde aan dat meer dan 60% een laag testosteron had (Shah, S. S., et al., 2024).
- Voeding: Klinische studies laten zien dat vetarme diëten het totale en vrije testosteron bij mannen aanzienlijk kunnen verlagen in vergelijking met diëten met voldoende gezonde vetten (Whittaker, J., & Wu, K., 2021).
- Slaaptekort: Slechts één week < 5 uur slaap per nacht kan het testosteron bij jonge gezonde mannen met 10–15% verlagen (Leproult, R., & Van Cauter, E., 2011).
- Endocriene verstoorders (EDC’s): Blootstelling aan EDC’s (zoals die in kunststoffen en pesticiden) is in verband gebracht met lagere testosteronwaarden, hoewel het bewijs bij mensen nog gemengd is (Rodprasert, W., et al., 2021).
- Medische en gezondheidsproblemen
- Stoornissen van de hypofyse of hypothalamus: Problemen in de hormooncentra van de hersenen (hypothalamus of hypofyse) kunnen de signalen blokkeren die de testes vertellen testosteron te produceren, wat leidt tot centraal hypogonadisme (Pivonello, R., et al., 2017).
- Chronische ziekten (bijv. kanker): Laag testosteron komt vaak voor bij mannen met kanker en bij kankeroverlevenden, veroorzaakt zowel door de ziekte zelf als door behandelingen zoals chemotherapie, bestraling of chirurgie (Xu, P., et al., 2021).
- Genetische of ontwikkelingsfactoren
- Klinefelter-syndroom (XXY): Naar schatting hebben ongeveer 65–85% van de mannen met het Klinefelter-syndroom een laag testosteron (White, J. T., 2022).
- Bijwerkingen van medicijnen en behandelingen
- Chemotherapie of radiotherapie: Kan testosteronproducerende cellen beschadigen. Laag testosteron komt vaak voor bij overlevenden van teelbalkanker (Walsh, J. S., et al., 2019).
- Substanties (bijv. opioïden): Onderzoek toont aan dat 20–80% van de mannen die langdurig opioïden gebruiken een laag testosteron ontwikkelt (Kafel, H., et al., 2025).
Signalen en symptomen van laag testosteron
Laag testosteron bij jonge mannen kan leiden tot:
- Verminderd libido
- Erectiestoornissen
- Verlies van oksel- en schaamhaar
- Krimpende teelballen
- Opvliegers
- Lage of geen spermaproductie (azoöspermie), wat leidt tot onvruchtbaarheid
- Neerslachtige stemming
- Moeite met concentratie en geheugen
- Verhoogd lichaamsvet
- Vergrote mannelijke borstklieren (gynaecomastie)
- Afname van spierkracht en -massa
- Verminderde uithoudingsvermogen
- Vertraagde lengtegroei, waarbij armen en benen buiten proportie groeien (kinderen)
- Verminderde ontwikkeling van schaamhaar (kinderen)
- Verminderde groei van penis en testes (kinderen)
- Minder stemverlaging (kinderen)
- Lager dan normale kracht en uithoudingsvermogen (kinderen)
Bron: Cleveland Clinic, 2022
Wanneer je een arts moet raadplegen
Als je een jonge man bent en meerdere symptomen van laag testosteron ervaart, is het belangrijk een arts te raadplegen. Bloedonderzoek kan het testosterongehalte meten, en verder onderzoek kan helpen de onderliggende oorzaken vast te stellen. Voor meer gemak kun je je hormoonwaarden ook thuis controleren met de Homed-IQ-testosterontest, die nauwkeurige resultaten geeft via een eenvoudige vingerprik-bloedtest.
Tips om gezonde testosteronwaarden te ondersteunen
Eenvoudige keuzes in je levensstijl kunnen een groot verschil maken om gezonde testosteronwaarden te behouden. Hier zijn enkele belangrijke tips:
- Houd een gezond gewicht: Overtollig buikvet verlaagt testosteron; gewichtsverlies kan de waarden verhogen.
- Beweeg voldoende: Krachttraining en cardio ondersteunen beide het testosteron, vooral zware samengestelde oefeningen.
- Eet gezond: Focus op eiwitten, gezonde vetten, groenten en voedingsmiddelen zoals oesters, uien, vette vis en olijfolie.
- Slaap 7–9 uur en beheers stress.
- Beperk alcohol: Overmatig drinken verstoort hormonen; beperk het tot één drankje per dag of minder.
- Stop met roken: Tabak schaadt de spermakwaliteit en de hormonale balans.
- Bespreek medicijnen met je arts (en behandel onderliggende gezondheidsproblemen).
Source: Fisher, J., 2024.
Samenvatting
Testosteron is het belangrijkste mannelijke geslachtshormoon, essentieel voor seksuele ontwikkeling, spier- en botgezondheid, stemming en vruchtbaarheid. Bij jonge mannen kunnen aanhoudend lage waarden het gevolg zijn van leefstijlfactoren, medische aandoeningen of genetische oorzaken, wat kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, verminderd libido en onvruchtbaarheid. Diagnose via bloedonderzoek of een thuistest voor testosteron is belangrijk, terwijl gezonde gewoonten zoals voldoende slaap, beweging, stressreductie en een uitgebalanceerd dieet helpen om normale waarden te ondersteunen.
Bronnen
Cleveland Clinic. (2022, September 2). Low testosterone (male hypogonadism). Cleveland Clinic. Retrieved on 21.9.25 from https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15603-low-testosterone-male-hypogonadism
Cleveland Clinic. (2022, October 20). Testosterone: What it is, function & levels. Cleveland Clinic. Retrieved on 21.9.25 from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24101-testosterone
Fisher, J. (2024, August 13). Lifestyle strategies to help prevent natural age-related decline in testosterone. Harvard Health Publishing. Retrieved on 21.9.25 from https://www.health.harvard.edu/mens-health/lifestyle-strategies-to-help-prevent-natural-age-related-decline-in-testosterone
Kafel, H., Braga‐Basaria, M., & Basaria, S. (2025). Opioid‐induced androgen deficiency in men: Prevalence, pathophysiology, and efficacy of testosterone therapy. Andrology.
Leproult, R., & Van Cauter, E. (2011). Effect of 1 week of sleep restriction on testosterone levels in young healthy men. Jama, 305(21), 2173-2174.
Ma, H., Sun, J., Wu, X., Mao, J., & Han, Q. (2024). Percent body fat was negatively correlated with Testosterone levels in male. PLoS One, 19(1), e0294567.
Patel, P., Fantus, R., Lokeshwar*, S., Halpern, J., Chang, C., Kargi, A., & Ramasamy, R. (2020). MP78-01 TRENDS IN SERUM TESTOSTERONE LEVELS AMONG ADOLESCENT AND YOUNG ADULT MEN IN THE UNITED STATES. Journal of Urology, 203(Supplement 4), e1173. https://doi.org/10.1097/JU.0000000000000964.01 (Original work published April 1, 2020)
Pivonello, R., Salzano, C., Galdiero, M., & Colao, A. (2017). Male Hypogonadism Due to Disorders of the Pituitary and Suprasellar Region. In Male Hypogonadism: Basic, Clinical and Therapeutic Principles (pp. 169-186). Cham: Springer International Publishing.
Rodprasert, W., Toppari, J., & Virtanen, H. E. (2021). Endocrine disrupting chemicals and reproductive health in boys and men. Frontiers in endocrinology, 12, 706532.
Shah, S. S., Kanani, E. A. M., Kharat, S. K., Shah, P. S., & Shah, R. M. (2024). Evaluation of the Incidence of Low Testosterone Levels in Young Male Adults with Moderate to Severe Obesity—Single-Centre Study from India. Obesity Surgery, 34(3), 836-840.
Walsh, J. S., Marshall, H., Smith, I. L., Greenfield, D. M., Swain, J., Best, E., … & Ross, R. J. (2019). Testosterone replacement in young male cancer survivors: a 6-month double-blind randomised placebo-controlled trial. PLoS medicine, 16(11), e1002960.
Whittaker, J., & Wu, K. (2021). Low-fat diets and testosterone in men: Systematic review and meta-analysis of intervention studies. The Journal of steroid biochemistry and molecular biology, 210, 105878.
White, J. T., Carto, C., Loloi, J., & Ramasamy, R. (2022). HYPOGONADISM AND TESTOSTERONE THERAPY AMONG MEN WITH KLINEFELTER SYNDROME: ANALYSIS OF A GLOBAL FEDERATED RESEARCH NETWORK. Fertility and Sterility, 118(4), e312.
Xu, P., Choi, E., White, K., & Yafi, F. A. (2021). Low testosterone in male cancer patients and survivors. Sexual medicine reviews, 9(1), 133-142.
