Hoeveel vitamine D is te veel?

Vitamine D, vaak de “zonneschijnvitamine” genoemd, is bij de meeste mensen vooral bekend om zijn positieve effecten; Maar wist je dat er ook zoiets bestaat als vitamine D-toxiciteit? Hoewel deze aandoening relatief zeldzaam is in regio’s zoals West-Europa, waaronder Nederland, waar het aantal zonuren beperkt is, kan het toch voorkomen; Verrassend genoeg is het merendeel van de gevallen van vitamine D-toxiciteit het gevolg van overmatige inname van supplementen en niet van voeding of blootstelling aan zonlicht zelf;

Ben je benieuwd hoe je jezelf tegen zo’n overdosis kunt beschermen en welke symptomen daarbij horen? In dit artikel gaan we dieper in op het onderwerp vitamine D-toxiciteit. Lees meer!

Wat is vitamine D?

Vitamine D staat ook bekend als calciferol en is vetoplosbaar, wat betekent dat het voor langere tijd kan worden opgeslagen in de lichaamsweefsels in plaats van te worden uitgescheiden als urine. Vitamine D is uniek omdat het in bepaalde voedingsmiddelen voorkomt, maar ook door ons eigen lichaam kan worden aangemaakt bij blootstelling aan ultraviolette straling. Met andere woorden, tijd doorbrengen in de zon zet de vitamine D-synthese in gang en daarom hebben mensen die niet veel aan zonlicht blootgesteld worden een grotere kans op een vitamine D-tekort.

Vitamine D heeft meerdere functies in het menselijk lichaam. Ten eerste ondersteunt het de calciumabsorptie in de maag en houdt het het calcium– en fosfaatgehalte in het lichaam op peil. Daarnaast speelt vitamine D ook een rol bij de groei en het onderhoud van botten. Zonder voldoende vitamine D zouden onze botten zwak en dun worden en in het ergste geval zelfs breken! Vitamine D ondersteunt ook processen zoals celgroei, glucosemetabolisme, en neuromusculaire en immuunfuncties. Tot slot heeft ook je immuunsysteem vitamine D nodig om binnendringende virussen en bacteriën het hoofd te bieden.

Hoeveel vitamine D heb ik nodig?

Zoals voor elke voedingsstof geldt, hangt de hoeveelheid vitamine D die u nodig heeft af van uw leeftijd. Over het algemeen neemt de aanbevolen hoeveelheid vitamine D langzaam toe gedurende uw leven. Daarom heeft een volwassene ouder dan 70 jaar twee keer zoveel vitamine D nodig als een pasgeborene. De gemiddelde dagelijkse aanbevolen inname van vitamine D wordt gemeten in microgrammen (mcg).

Hoe ontstaat vitamine D-vergiftiging?

Vitamine D-vergiftiging betekent dat de vitamine D-spiegels in je lichaam zo hoog zijn dat ze schade veroorzaken. Vitamine D heeft de eigenschap dat het een vetoplosbare vitamine is. In tegenstelling tot in water oplosbare vitaminen, worden in vet oplosbare vitaminen opgeslagen in lichaamsweefsels en kunnen ze zich in de loop van de tijd ophopen. Daarom kan de inname van te veel vitamine D leiden tot vergiftiging.

Vitamine D-vergiftiging is een ingewikkeld proces dat op dit moment nog niet volledig wordt begrepen. Wel is bekend dat de actieve vorm van vitamine D ongeveer hetzelfde werkt als een steroïdhormoon. Het passeert cellen en instrueert ze hoe ze genen aan en uit moeten zetten.

De meeste vitamine D die in het lichaam wordt opgeslagen, is ofwel gekoppeld aan vitamine D-receptoren ofwel aan dragereiwitten.

Wanneer de inname van vitamine D te hoog is, kan het niveau zo hoog worden dat er geen ruimte meer is op de receptoren of de dragereiwitten. Dit kan resulteren in grotere hoeveelheden “vrije” vitamine D in het lichaam, die zich binnen cellen kunnen verplaatsen en de vitamine D-afhankelijke signaalsystemen kunnen overweldigen.

Verhoogde calcium absorptie vanuit het spijsverteringskanaal is één van de belangrijkste signaaltransductieroutes. Als gevolg daarvan is hypercalciëmie, of hoge calciumgehaltes in het bloed de meest voorkomende indicatie van vitamine D-vergiftiging. Calcium kan zich binden aan andere weefsels en daar schade aanrichten; daarom kunnen hoge calciumwaarden in het bloed verschillende symptomen veroorzaken, waaronder nierproblemen.

Hoeveel vitamine D is te veel?

Zoals eerder gezegd, is overmatige vitamine D consumptie via voedingssupplementen meestal de oorzaak van te hoge vitamine D-spiegels. Je kunt niet te veel vitamine D krijgen van blootstelling aan de zon alleen, omdat je huid maar een bepaalde hoeveelheid vitamine D kan aanmaken. Er is een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D die je niet mag overschrijden, ongeacht of je vitamine D krijgt via de zon, voeding of supplementen.

Symptomen van vitamine D-vergiftiging

Hypercalciëmie, of een ophoping van calcium in het bloed, is het meest voorkomende symptoom van vitamine D-vergiftiging. Vroege symptomen van hypercalciëmie zijn onder meer:

• Zwakte
• Diarree
• Verstopping (obstipatie)
• Braken
• Misselijkheid
• Een veranderd niveau van bewustzijn
• Overmatige dorst
• Nierfalen
• Hoge bloeddruk
• Overmatige dorst

Behandeling van een vitamine D-vergiftiging

Het kan maanden duren voordat hypercalciëmie, veroorzaakt door het dagelijks slikken van grote hoeveelheden vitamine D-pillen, genezen is. Dit komt doordat vitamine D wordt opgeslagen in lichaamsvet en langzaam vrijkomt in de bloedbaan. De beste manier om vitamine D-vergiftiging te behandelen is het vermijden van blootstelling aan de zon en het verwijderen van alle voedings- en supplementen bronnen van vitamine D.

Bronnen

Bjarnadottir, M. A. S. (2021, November 9). How Much Vitamin D Is Too Much? The Surprising Truth. Healthline. Op 8 maart 2022 ontleend aan https://www.healthline.com/nutrition/how-much-vitamin-d-is-too-much#TOC_TITLE_HDR_5

National Institutes of Health. (n.d.). Office of Dietary Supplements – Vitamin D. Vitamin D Factsheet for Consumers. Op 8 maart 2022 ontleend aan https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-Consumer/Bureau Voedingssupplementen – Vitamine D. (n.d.). Factsheet Vitamine D. Op 8 maart 2022 ontleend aan https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/