Wat is hemolyse van bloed?

Hemolyse kan optreden wanneer rode bloedcellen in een bloedmonster afbreken of barsten. Dit kan zowel binnen het lichaam gebeuren als gevolg van een reeks medische aandoeningen, als buiten het lichaam tijdens het afnemen van bloedmonsters. Dit artikel richt zich op hemolyse bij het testen van bloed. Hemolyse kan optreden tijdens de afname, behandeling of verwerking van een bloedmonster en kan gebeuren bij elk bloedonderzoek, ongeacht of het is afgenomen in een dokterspraktijk, ziekenhuis of thuis. Een bloedmonster dat hemolyse heeft is vaak niet geschikt voor analyse, wat betekent dat het testresultaat ongeldig kan zijn en dat het monster opnieuw moet worden afgenomen. Omdat bloedmonsters via de vingerprik worden gebruikt in de testen van Homed-IQ, is hemolyse een belangrijk onderwerp dat we testgebruikers willen helpen voorkomen. In dit artikel lees je meer over wat hemolyse is, hoe het ontstaat en hoe je het kunt voorkomen.

Bloed en zijn componenten

Hoewel bloed er voor het menselijk oog uitziet als een rode vloeistof, bestaat het uit vier hoofdbestanddelen die elk een belangrijke rol spelen. Bloed bestaat uit rode bloedcellen, die zuurstof naar weefsels transporteren en kooldioxide verwijderen; witte bloedcellen, die een cruciaal onderdeel vormen van het immuunsysteem en het lichaam beschermen tegen infecties; bloedplaatjes, die helpen bij de bloedstolling en wondgenezing en plasma; een geelachtige vloeistof die voedingsstoffen, hormonen en afvalstoffen door het hele lichaam transporteert (ASH, 2023). Samen werken deze componenten in harmonie om talrijke fysiologische processen te ondersteunen en een optimaal welzijn te behouden.

Hoe beïnvloedt hemolyse de resultaten van een bloedtest?

Wanneer rode bloedcellen hemolyse ondergaan, barsten ze en komt hun inhoud vrij in het bloedplasma (Wan Azman at el., 2019). Deze inhoud omvat hemoglobine en andere stoffen. Als bloedplasma vervuild is met de inhoud van rode bloedcellen, kan de meting van bepaalde biomarkers beïnvloed worden, waardoor een onnauwkeurig testresultaat ontstaat. Daarom controleren laboranten alle bloedmonsters op hemolyse en vragen ze om het monster te herhalen als er aanwijzingen zijn voor hemolyse. Als je Homed-IQ bloedmonster hemolyse vertoont, krijg je een foutmelding dat het testresultaat onvoldoende was. Je hebt dan de mogelijkheid om gratis een vervangende test aan te vragen.

Oorzaken van hemolyse

Hemolyse kan optreden door verschillende factoren tijdens het bloedtestproces. De meeste hemolyse treedt echter op tijdens het afnemen en vervoeren van het monster. Lees verder voor de meest voorkomende oorzaken van hemolyse en hoe je deze kunt voorkomen met je Homed-IQ bloedmonster.

Fouten bij het afnemen van bloedmonsters

Een van de meest voorkomende oorzaken van hemolyse is te wijten aan de methode waarop het bloed is afgenomen. Bij bloedafname uit aderen (venapunctie) kan dit gebeuren door een onjuiste naaldgrootte, te hard terugtrekken of duwen op de plunjer van een injectiespuit of te lang gebruik van een tourniquet. Bij bloedafname door middel van een vingerprik kan te hard drukken op de vingertop of het “melken” van het bloed op de plek van de naaldprik hemolyse veroorzaken. Daarom raadt Homed-IQ altijd aan om de basis van de vinger te masseren om de bloedstroom te stimuleren, in plaats van direct op de vingertop te drukken. Als je moeite hebt om voldoende bloed uit een vingerprikplek te krijgen, overweeg dan om een andere lancet te gebruiken om in een andere vinger te prikken.

Onjuiste behandeling:

Verkeerde behandeling of onjuiste opslag van bloedmonsters kan ook hemolyse veroorzaken. Factoren zoals blootstelling aan extreme temperaturen en schudden of krachtig mengen van het monster kunnen ervoor zorgen dat rode bloedcellen scheuren. Hoewel het wordt aanbevolen om alle Homed-IQ bloedmonsters voorzichtig om te keren zodat het bloed zich kan mengen met de conserveringsvloeistof in de monster verzamelbuis, is het belangrijk om niet te hard te schudden. Als het buiten extreem warm of koud is, is het bovendien een goed idee om je testmonster direct naar het postkantoor te brengen of om te wachten tot na het weekend om het in de brievenbus te doen, zodat het niet voor langere tijd buiten zit.

Langdurig bewaren

Het wordt ook aangeraden om je monster meteen na het verzamelen naar het laboratorium te sturen, omdat de kans op hemolyse of coagulatie (omzetting van een vloeistof in een vaste stof) toeneemt naarmate het monster langer onderweg is. Homed-IQ streeft ernaar om de meeste bloedtest monsters binnen 24 uur na aankomst in het laboratorium te verwerken om de kans op opslag gerelateerde hemolyse te minimaliseren. Het is ook heel belangrijk om je test te activeren voordat je deze naar het laboratorium stuurt, zodat er geen vertraging optreedt bij de analyse van het monster.

Hoe worden bloedmonsters met hemolyse opgespoord in het laboratorium?

Laboratoriummedewerkers zijn getraind om bloedmonsters met hemolyse te herkennen. Het bloedmonster wordt eerst geprepareerd en gecentrifugeerd (op hoge snelheid rondgedraaid) om de bestanddelen die betrokken zijn bij de bloedstolling te verwijderen. Het serum wordt dan geïnspecteerd door de laborant en vergeleken met een hemolytische indexkaart, die de acceptabele kleuren van serummonsters en de kleur van monsters die hemolyse hebben ondergaan laat zien. Hemolyse zorgt ervoor dat serum rood van kleur is, omdat vernietigde bloedcellen hemoglobine afgeven (CDC, 2023). Serummonsters die overeenkomen met de kleur van hemolysemonsters op de indexkaart mogen niet worden gebruikt.

Bron: CDC, 2023

Hoe kan ik voorkomen dat mijn bloedmonster hemolyseert?

De testinstructies nauwkeurig opvolgen is de beste manier om hemolyse in je bloedmonster te voorkomen. Dit betekent dat je de tijd moet nemen om je handen op te warmen en het bloed voorzichtig uit de vingerprik in het opvangbuisje te laten lopen. Voor meer gedetailleerde tips over hoe je succesvol bloed kunt afnemen, zie onze pagina Tips voor bloedafname. Wil je een voorbeeld zien van hoe je het monster moet afnemen? Bekijk de instructievideo hier.

Wat gebeurt er als mijn bloedmonster hemolyse heeft?

Als je Homed-IQ testmonster hemolyse heeft, neem dan contact op met onze klantenservice. Zij zullen een vervangende test voor je regelen en je adviseren over hoe je met succes een tweede bloedmonster kunt laten afnemen.

Bronnen

American Society of Hematology. (2021). Hematology Glossary. Hematology.org. https://www.hematology.org/education/patients/blood-basics#:~:text=It%20has%20four%20main%20components,to%20prevent%20excess%20blood%20loss

Azman, W., Omar, J., Koon, T. H., & Ismail, T. N. M. T. (2019). Hemolyzed Specimens: Major Challenge for Identifying and Rejecting Specimens in Clinical Laboratories. Oman Medical Journal, 34(2), 94–98. https://doi.org/10.5001/omj.2019.19

Centers for Disease Control and Prevention. (2023, March 3). A Quick-Reference Tool for Hemolysis Status. https://www.cdc.gov/ncezid/dvbd/stories/research-lab-diagnostics/hemolysis-palette.html