Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Je nieren zijn vitale organen die dag en nacht stilletjes werken om afvalstoffen te verwijderen en je lichaam in balans te houden. Een van de belangrijkste indicatoren voor hoe goed je nieren functioneren, is je eGFR – oftewel de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid. Of je nu een chronische aandoening beheert of gewoon je gezondheid in de gaten houdt, inzicht in je eGFR kan vroegtijdige aanwijzingen geven over je niergezondheid, nog voordat er symptomen optreden. Maar wat is eGFR precies, wat betekenen verschillende waarden en hoe kun je die verbeteren?
Inhoudsopgave
- Wat is eGFR?
- Wat is een goede eGFR waarde?
- De oorzaken van een te lage eGFR waarde
- Wat betekent een laag eGFR?
- Symptomen van een te lage eGFR waarde
- eGFR testen
- Hoe kan ik de eGFR waarde verhogen?
- Samenvatting
Wat is eGFR?
eGFR staat voor estimated glomerular filtration rate (geschatte glomerulaire filtratiesnelheid) en geeft aan hoe goed je nieren je bloed filteren. Deze waarde wordt berekend op basis van het creatininegehalte in je bloed, een afvalstof die vrijkomt als spieren energie afbreken. Gezonde nieren filteren creatinine voortdurend uit het bloed en voeren het af via de urine. Als de nierfunctie achteruitgaat, hoopt creatinine zich op in het bloed. De eGFR-waarde schat hoeveel bloed je nieren per minuut filteren en is daarmee een belangrijke maat voor de nierfunctie.
Wat is het verschil tussen eGFR en creatinine?
Creatinine is een afvalstof die in je spieren wordt geproduceerd en door de nieren uit het bloed wordt gefilterd. eGFR is een berekende waarde die gebaseerd is op het creatininegehalte, leeftijd, geslacht en andere factoren, en geeft een schatting van hoe goed je nieren het bloed filteren.
Waarom is eGFR belangrijk?
Je nieren spelen een essentiële rol bij het verwijderen van afvalstoffen uit je lichaam via de urine. Als je nierfunctie afneemt, kunnen afvalstoffen zich ophopen in je bloed, wat tot ernstige gezondheidsproblemen kan leiden. Een lage eGFR-waarde kan wijzen op nierschade of verminderde nierfunctie, wat verder onderzoek of behandeling nodig kan maken.
eGFR is vooral belangrijk voor mensen met risicofactoren zoals:
- Diabetes
- Hoge bloeddruk
- Familiegeschiedenis van nierziekte
- Oudere leeftijd
- Medicijngebruik dat de nierfunctie beïnvloedt
Wat is een goede eGFR waarde?
Het getal van de filtratiesnelheid verschilt persoon. De filtratiesnelheid verschilt van persoon tot persoon. Bij gezonde mensen ligt de eGFR doorgaans boven de 90 milliliter per minuut. De snelheid neemt overigens af naarmate je ouder wordt. Personen met een hoge leeftijd hebben doorgaans dan ook een met een lagere filtratiesnelheid te maken (gemiddeld 30 tot 45 milliliter per minuut). Dit wordt door de leeftijd dan niet als een afwijkende waarde gezien.
Welke eGFR-waarde is kritisch?
Een eGFR-waarde onder de 60 ml/min/1,73 m² wordt als kritisch beschouwd, omdat het kan wijzen op een chronische nierziekte. Lagere waarden worden onderverdeeld in verschillende stadia van ernst (Netherlands General Practitioners Association, 2019):
| Stadium | eGFR (ml/min/1,73 m²) | Beschrijving |
|---|---|---|
| G1 | 90 of hoger | Normale nierfunctie (als er geen andere afwijkingen zijn) |
| G2 | 60 – 89 | Licht verlaagd; meestal geen klachten |
| G3a | 45 – 59 | Licht tot matig verlaagd |
| G3b | 30 – 44 | Matig tot ernstig verlaagd |
| G4 | 15 – 29 | Ernstig verlaagd; specialistische zorg nodig |
| G5 | Onder 15 | Nierfalen; mogelijk dialyse of transplantatie vereist |
De oorzaken van een te lage eGFR waarde
Er zijn verschillende oorzaken van een te lage eGFR waarde aan te wijzen. Het is in de eerste plaats een natuurlijk proces, want bij het ouder worden is het normaal dat de nierfunctie vermindert. Het is ook Mensen met een donkere huidskleur hebben vaak van nature een lagere eGFR. Andere mogelijke oorzaken zijn:
- Chronische nierziekte
- Diabetes
- Hoge bloeddruk
- Nierinfecties (zoals glomerulonefritis)
- Cystenieren
- Tijdelijke uitdroging
- Bepaalde medicijnen of giftige stoffen
Bij oudere volwassenen is een lagere eGFR vaak leeftijdsgebonden en hoeft het niet altijd op een ziekte te wijzen.
Wat betekent een laag eGFR?
Een te lage eGFR waarde betekent dat de nieren niet meer optimaal functioneren, zodat het bloed niet goed wordt gezuiverd. Hierdoor krijgen afvalstoffen de kans zich in het lichaam op te stapelen. Bovendien zijn de nieren dan niet meer optimaal in staat om de vochthuishouding in het lichaam goed te regelen (Albert Schweitzer Ziekenhuis). Bovendien kan een verminderde nierfunctie problemen met de gezondheid van de botten veroorzaken. Daarnaast kan verminderde nierfunctie botproblemen veroorzaken, omdat de nieren minder goed vitamine D aanmaken – wat botten zwakker en breekbaarder maakt. Mensen met een verlaagde eGFR hebben een hoger risico op chronische nierziekte die zich ontwikkelt tot nierfalen. Hoe eerder die nierziekte wordt ontdekt, hoe groter de kans dat deze verergert of verergert.
Symptomen van een te lage eGFR waarde
De symptomen van een te lage eGFR waarde zijn niet altijd direct merkbaar. In een mild stadium als de waarde iets verlaagd is, zijn er soms helemaal geen symptomen waarneembaar. Op het moment dat er de eGFR waarde zo laag is dat er sprake is van matig tot zwaar nierfalen, zijn er diverse symptomen van toepassing:
- Jeuk
- Misselijkheid
- Ziek voelen
- Vocht vasthouden
- Opgezwollen enkels
- Te veel of te weinig urineren
- Kortademigheid
- Botzwakte
- Hoge bloeddruk
- Kouwelijkheid
- Vermoeidheid
eGFR testen
eGFR testen met een thuistest van Homed-IQ biedt inzicht in de filtratiesnelheid van de nieren. Deze biomarker is onderdeel van de Lever- en Nierfunctie Test. Deze thuistest bestaat uit een urinetest en een vingerprik voor bloedafname, waarna een gecertificeerd laboratorium de analyse uitvoert. Naast de eGFR waarde biedt deze test inzicht in een aantal andere waarden, zoals ALT, AST, GammaGT, Bilirubine, Albumine, Creatinine, eGFR en Alkalische Fosfatase. Hiermee biedt de test meerdere parameters om je nierfunctie en leverfunctie vast te stellen. In de beginfase van een niet optimaal functionerende nier of lever zijn er niet altijd symptomen waarneembaar, zodat een test uitkomst kan bieden.
Hoe kan ik de eGFR waarde verhogen?
De eGFR waarde is te verhogen door een specifiek dieet te volgen. Het is belangrijk om zout zoveel mogelijk te mijden en eiwitten zoveel mogelijk te beperken (UMCG). Afhankelijk van de mate van de filterfunctie is het eventueel nodig om medicijnen te nemen. Bijvoorbeeld medicijnen die ervoor zorgen dat de bloeddruk wordt verlaagd of om een vitamine D supplement te nemen. Bij een veel te lage waarde is het ook mogelijk dat een arts medicijnen voorschrijft om de filterende functie van de nieren te ondersteunen bij het verwijderen van afvalstoffen. Bij zwaarder nierfalen kan dialyse als behandeling of een niertransplantatie nodig zijn.
- Voeding kan helpen om je eGFR te verbeteren: het is belangrijk om minder zout te eten en je eiwitinname te beperken.
- Medicatie kan nodig zijn ter ondersteuning van de nierfunctie: bijvoorbeeld bloeddrukverlagers of vitamine D.
- Bij een ernstig lage eGFR kunnen extra medicijnen nodig zijn om de filtratie te ondersteunen; in ernstige gevallen zijn dialyse of een transplantatie mogelijk vereist.
Samenvatting
eGFR is een belangrijke maat voor de nierfunctie en wordt berekend op basis van creatinine, leeftijd en andere factoren. Een waarde boven de 90 ml/min/1,73 m² wordt als normaal beschouwd. Lagere waarden kunnen duiden op verminderde nierfunctie. Oorzaken zijn o.a. ouderdom, chronische nierziekte, diabetes, hoge bloeddruk en medicijngebruik. In vroege stadia zijn er meestal geen symptomen, maar vergevorderde nierschade kan leiden tot vermoeidheid, vochtophoping en botproblemen. Je kunt je eGFR ondersteunen met een niervriendelijk dieet, medicijnen en – indien nodig – dialyse of transplantatie. Met de thuistest van Homed-IQ houd je je niergezondheid eenvoudig en betrouwbaar in de gaten.
