Hoe krijg je een soa?
Je kunt op verschillende manieren een soa oplopen. Wanneer er onbeschermd (zonder beflapje of condoom) seksueel contact is tussen twee of meerdere personen kan een soa overgedragen worden via: huid, slijmvliezen, schaamhaar, vaginaal vocht, voorvocht, sperma en bloed. Dit betekent dat soa’s niet alleen met penetratie worden overgedragen. Huid-op-huidcontact, orale seks en seksuele activiteit met de handen kunnen ook bepaalde soa’s overbrengen. Als je weet hoe soa’s worden overgedragen, kun je veilig blijven en je bewust worden van mogelijke risico’s.
We beschrijven de verschillende manieren van seksueel contact en de overdracht van soa’s in deze blog.
Soa door orale seks: pijpen en beffen
Met orale seks loop je de kans op de overdracht van onder andere chlamydia, gonorroe en syfilis. Maar deze soa’s uiten zich niet direct na het contact en daarom moet je met het testen op deze soa’s rekening houden met de verschillende windowfase per soa. Je kunt ook genitale herpes oplopen via orale seks als de partner die orale seks geeft zelf een orale herpesinfectie heeft. Je merkt een infectie pas als je symptomen begint te krijgen, zoals bultjes en pijnlijke blaasjes.
Als lichaamsvloeistoffen (bloed, moedermelk, sperma, voorvocht, rectale vloeistoffen of vaginale vloeistoffen) in je mond zijn gekomen, is er een zeer klein risico om hepatitis B hiv op te lopen. Hoewel elk contact tussen lichaamsvloeistoffen en slijmvliezen of huidbreuken (snijwonden of wonden) een risico op overdracht van hepatitis B of HIV met zich meebrengt, zijn infecties door orale seks uiterst zeldzaam.
Soa door orale seks: kontlikken (rimmen)
Bij het likken van de rand van de anus met de tong (rimmen), loop je een verhoogd risico op het oplopen van soa’s en andere bacteriële infecties, waaronder hepatitis A, syfilis en andere ziekteverwekkers die in de darmen voorkomen. Ook andere soa’s zoals chlamydia, gonorroe en syfilis kunnen via deze weg (mond en anus) worden overgedragen.
Rimmen met een koortslip heeft een groot risico op herpes-overdracht en wordt daarom sterk afgeraden. De kans om hiv op te lopen via deze manier is erg klein, maar zou in theorie eventueel kunnen voorkomen via de uitwisseling van bloed door scheurtjes en wondjes in en rond de mond en anus.
Soa door wrijven van geslachtsdelen
Soa’s kunnen worden overgedragen wanneer er contact is tussen geslachtsdelen. Hiervoor hoeft niet eens penetratie plaats te vinden. Door de penis of vagina zonder bescherming (condoom of beflapje) tegen iemand anders zijn of haar geslachtsdeel aan te schuren, kunnen soa’s worden overgedragen. Deze kans is echter een stuk kleiner dan bij penetratie. Als lichaamsvloeistoffen of bloed kunnen worden uitgewisseld tijdens een seksuele handeling, bestaat er een risico op soa’s, zelfs als er geen penetratie heeft plaatsgevonden. Het risico is echter groter tijdens penetratie.
Soa door onveilige seks
Wanneer de penis wel in de vagina of anus gaat zonder een condoom, is er kans op overdracht van soa’s.
Soa door delen van seksspeeltjes
Ook via seksspeeltjes kunnen soa’s (chlamydia, syfilis en herpes) worden overgedragen, wanneer deze in aanraking zijn geweest met de slijmvliezen van een bedpartner. Door het speeltje goed te reinigen of te gebruiken met aparte condooms, verklein je de kans op het overbrengen van soa’s.
Soa door aftrekken en vingeren
Wanneer je je eigen geslachtsdeel niet aanraakt totdat je je handen hebt gewassen, is aftrekken en vingeren veilig voor de overdracht van soa’s en hiv. Je zou echter wel een soa kunnen oplopen of overdragen als je je handen niet hebt gewassen en er nog voorvocht, sperma, vaginaal vocht of bloed van de bedpartner (met een soa) aan je handen zit. De soa zou dan namelijk eventueel overgedragen kunnen worden via de handen of vingers die in contact zijn geweest met de keel, vagina, piemel en anus. Het is raadzaam om je handen tussendoor te wassen om te voorkomen dat bacteriën worden overgebracht. De kans op de overdracht van soa’s via handen en vingers is echter een stuk kleiner dan bij penetratie.
Soa door delen van naalden en spuiten
Sommige soa’s worden via het bloed overgedragen, denk aan: hiv, hepatitis B en C.
Dit kan voorkomen wanneer je gebruikte naalden, spuiten of andere attributen voor het injecteren van drugs gebruikt. Soa’s kunnen ook worden overgedragen via onhygiënische naalden voor piercings, oorbellen of tatoeages. Elke keer een nieuwe, schone naald gebruiken is noodzakelijk om de overdracht van HIV, hepatitis B en hepatitis C te voorkomen.