Hoe voorkom je een soa?
Zo heb je minder kans op een soa
Je kunt een soa voorkomen door veilige seks te hebben met behulp van beschermingsmiddelen, denk aan: condooms, een beflapje of vrouwencondoom. Hierdoor voorkom je slijmvlies- of bloedcontact.
Gebruik van een beflapje
Je kunt een beflapje gebruiken voor tijdens het beffen. Beflapje (dental dams) zijn latex of polyurethaan vellen die gebruikt worden tussen de mond en de vagina of anus tijdens orale seks, om het directe contact tussen de mond en de genitaliën te beschermen. Beflapjes (dental dams) kun je kopen of zelf maken door een condoom langs de zijkanten door te knippen om een rechthoekige vorm van het latex te maken.
Gebruik van een condoom
We raden je aan om een condoom te gebruiken om een soa te voorkomen tijdens het pijpen of tijdens vaginale of anale penetratie. Er zijn zelfs speciale condooms met smaakjes om het pijpen aangenamer te maken.
Penetratie met condoom is de meest effectieve manier om soa overdracht te voorkomen. Het gebruik van een condoom helpt ook een zwangerschap te voorkomen (net als andere anticonceptiemiddelen). Het condoom moet op de juiste manier worden aangebracht en mag niet scheuren tijdens de seks. Om ervoor te zorgen dat condooms effectief worden gebruikt, moet je altijd opzoeken hoe je een condoom het beste omdoet, op de vervaldatum letten, glijmiddelen op waterbasis gebruiken en het condoom door een nieuwe vervangen als het condoom scheurt of loslaat tijdens de seks.
Wat moet je doen als het condoom scheurt of afglijdt?
Gescheurde of afgegleden condooms vergroten het risico op zwangerschap en soa’s.
Als een condoom breekt tijdens vaginale seks, kun je overwegen om noodanticonceptie te gebruiken om zwangerschap te voorkomen. Noodanticonceptie (zoals de morning-afterpil) kan ongewenste zwangerschap voorkomen na onbeschermde seks of als het condoom breekt. Het is belangrijk om de noodanticonceptie zo snel mogelijk na de seks in te nemen, omdat sommige soorten beter werken naarmate je ze eerder inneemt. Noodanticonceptie kan maximaal 3-5 dagen na de seks worden ingenomen, afhankelijk van het specifieke medicijn. Het is te koop bij de meeste drogisterijen.
Na anale seks en het scheuren van een condoom, wordt aangeraden om de anus aan de buitenkant voorzichtig schoon te spoelen met lauwwarm water. Ook hier wordt sterk afgeraden om de anus inwendig te spoelen in verband met een vergroot risico op inwendige beschadiging en het oplopen van eventuele soa’s.
Het risico op soa’s en hiv is groter als het condoom tijdens de seks is gebroken. Wanneer je bang bent dat je bedpartner besmet is met hiv, kun je binnen 72 uur na de seks contact opnemen met de huisarts, Spoedeisende Hulp, of GGD. Zij kunnen beoordelen of je in aanmerking komt voor post-exposure profylaxis (PEP), een behandeling die de overdracht van hiv ná blootstelling kan voorkomen.
Het is aan te raden om je minstens twee weken na het vrijen te laten testen op soa’s. Dit komt omdat het enige tijd duurt voordat tests een soa betrouwbaar kunnen opsporen nadat een infectie heeft plaatsgevonden. Wanneer je betrouwbaar op soa kunt testen, wordt ook wel de windowfase genoemd.
Vaccinatie tegen soa’s
HPV is een veel voorkomende soa die genitale wratten en bepaalde vormen van kanker kan veroorzaken. Bijna iedereen die seksueel actief is krijgt wel eens HPV aangezien het zelfs met condoomgebruik kan worden overgedragen. Er is een vaccin beschikbaar dat beschermt tegen de meest risicovolle vormen van HPV en tegen de meest voorkomende types die genitale wratten veroorzaken. Veel landen bieden het HPV-vaccin gratis aan meisjes en jongens aan. Omdat het vaccin het meest effectief werkt als je geen of weinig seks hebt gehad, geldt dat hoe jonger je bent als je gevaccineerd wordt, hoe beter je beschermd bent tegen HPV. In Nederland is HPV-vaccinatie beschikbaar voor mensen van 9 tot 26 jaar. Val je buiten deze leeftijdsgroep, overleg dan met de huisarts of vaccinatie voor jou geschikt is.
HPV-testen voor vrouwen boven de 30 worden ook aanbevolen om HPV-infecties met een hoog risico op te sporen voordat ze kanker veroorzaken. Dit kan worden gedaan door middel van bevolkingsgezondheidsprogramma’s of zelftesten door particulieren. De HPV-test voor vrouwen van Homed-IQ is een zelftest die vanuit huis kan worden uitgevoerd. Deze testmethode wordt ook door de Nederlandse overheid gebruikt voor mensen die zich ongemakkelijk voelen bij het uitvoeren van een uitstrijkje bij een arts.
Hepatitis B is een soa die ernstige levercomplicaties kan veroorzaken. Het vaccin is in Nederland gratis voor specifieke groepen:
- Sekswerkers
- Kinderen geboren na 1 januari 2011
Het is ook mogelijk om je te laten vaccineren tegen Hepatitis B als je werk een risico op blootstelling met zich meebrengt (bijvoorbeeld gezondheidszorg, politie) of als je het vaccin nodig hebt om naar een bepaald land te reizen. In deze situatie kan het zijn dat je voor het vaccin moet betalen.