Geschreven door
Lauren Dobischok
Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
De prostaat is een kleine klier onder de blaas die deel uitmaakt van het mannelijk voortplantingssysteem. De primaire functie van het prostaat is dat het een vloeistof produceert die zich met sperma uit de testikels vermengt tot sperma. Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen (Prostate Cancer UK, 2019). Hoewel prostaatkanker een ernstige ziekte kan zijn, sterven veel mannen die de diagnose krijgen er niet aan en leven ze normaal zonder behandeling. Daarom wordt de keuze om te screenen op prostaatkanker door artsen aanbevolen als een persoonlijke keuze, in plaats van een onderdeel van de kankerscreeningprogramma’s van de overheid, zoals voor borstkanker.
Prostaat-specifiek antigeen (PSA) is een eiwit dat door de prostaat wordt geproduceerd. Een gezonde prostaat geeft slechts kleine hoeveelheden PSA af in de bloedbaan. Oudere leeftijd, prostaataandoeningen en prostaatkanker kunnen er echter toe leiden dat prostaatcellen meer PSA produceren, waardoor de hoeveelheid in het bloed toeneemt (Prostate Cancer Foundation, 2018)
Een PSA-test is een preventieve gezondheidstest en meet de hoeveelheid prostaat-specifiek antigeen in het bloed. Voor deze test wordt een bloedmonster naar een laboratorium gestuurd voor analyse. PSA wordt meestal gerapporteerd als nanogram per milliliter (ng/mL) bloed. PSA-tests worden vaak uitgevoerd bij de huisarts of in een bloedafname kliniek. Dankzij nieuwe innovaties in bloedonderzoek is het nu ook mogelijk om een PSA-test thuis uit te voeren. Bij een thuistest neemt de gebruiker zelf een bloedmonster af en stuurt dit voor analyse naar een laboratorium. Nadat het laboratorium het monster heeft geanalyseerd, worden de resultaten direct naar de klant gestuurd. De PSA-bloedtest van Homed-IQ kan worden uitgevoerd vanuit het comfort van huis op een tijdstip dat jou schikt.
Omdat PSA door veel verschillende factoren wordt beïnvloed en in de loop van de tijd verandert, is er niet één normale PSA-waarde. De volgende algemene richtlijnen zijn echter van toepassing (National Cancer Institute, 2022):
Het is belangrijk op te merken dat sommige mensen een PSA lager dan 4,0 ng/mL kunnen hebben en toch prostaatkanker hebben. Vele anderen hebben een PSA tussen 4,0 en 10,0 ng/mL en hebben geen prostaatkanker. Als de PSA buiten het normale bereik valt of als je ondanks een normaal PSA-niveau prostaatgerelateerde symptomen hebt, praat dan met de huisarts. De huisarts kan een aanvullende screening uitvoeren in de vorm van een prostaatonderzoek.
Nee- zoals hierboven vermeld kan PSA door verschillende factoren worden beïnvloed en wijst het niet altijd op kanker. Naast bepaalde levensstijl- en fysieke factoren kunnen prostaatontsteking (prostatitis), urineweginfecties en andere infecties van de urogenitale organen een verhoogd PSA veroorzaken. Als het resultaat van de PSA-test verhoogd is, zal de huisarts aanvullende tests uitvoeren om op kanker te controleren. De PSA-test is niet perfect en zal ook niet alle gevallen van prostaatkanker opsporen.
Hoge PSA-waarden kunnen verschillende prostaatproblemen veroorzaken. Als je één van de volgende symptomen hebt ondanks een normaal PSA-gehalte, neem dan contact op met de huisarts:
Bron: CDC, 2022
Het PSA-gehalte kan om vele redenen verhoogd zijn. .De meest voorkomende reden is leeftijd, aangezien het PSA van oudere mannen van nature hoger is dan dat van jongere mannen. Andere factoren die PSA kunnen beïnvloeden zijn:
Bron: Prostate Cancer Foundation
De keuze om een PSA-test te doen is facultatief. Mannen tussen 50 en 74 jaar met een gemiddeld risico op prostaatkanker kunnen een PSA-test overwegen. Als prostaatkanker in jouw familie voorkomt of als je geacht wordt een hoog risico te lopen, kun je overwegen de test vóór je 50e te doen. Voordat je deze test uitvoert, is het belangrijk dat je de risico’s en voordelen begrijpt. Lees “Risico’s en voordelen van testen” voordat je besluit deze test te doen. Als je niet zeker weet of een PSA-test voor jou geschikt is, neem dan contact op met de huisarts.
Testen op PSA is een persoonlijke keuze. Als je geïnteresseerd bent in het controleren van het PSA vanuit het comfort van huis, bezoek dan Homed-IQ’s PSA Bloedtestvoor meer informatie.
Als de PSA-test resultaten buiten het bereik liggen, informeer dan de huisarts. Je kunt eventueel een digitaal rectaal onderzoek ondergaan om te controleren op andere tekenen van prostaatafwijkingen. Je kunt ook worden doorverwezen naar een uroloog, waar je de voor- en nadelen van verdere tests en/of een prostaatbiopsie kunt bespreken. Prostaatkanker groeit vaak langzaam en veel mannen leven de rest van hun leven met prostaatkanker zonder eraan te overlijden. Daarom is er vaak geen haast om de kanker te behandelen, en sommige mannen kiezen ervoor om geen biopsie te doen vanwege de angst en vrees die ermee gepaard gaan. Bovendien vinden sommige mannen de nadelen van een prostaatkankerbiopsie en -behandeling groter dan de voordelen van de diagnose prostaatkanker. De beslissing om een prostaatbiopsie uit te voeren is aan jou, en je moet goed geïnformeerd zijn over de procedure voordat je besluit om door te gaan.
About prostate cancer. (n.d.). Prostate Cancer UK. Retrieved September 9, 2022, from https://prostatecanceruk.org/prostate-information/about-prostate-cancer#:%7E:text=Prostate%20cancer%20is%20the%20most,prostate%20cancer%20in%20their%20lifetime.
Prostate Cancer Foundation. (2018, January 28). What are Some Other Causes of a High PSA? Retrieved September 9, 2022, from https://www.pcf.org/blog/what-are-some-other-causes-of-a-high-psa/#:%7E:text=PSA%3A%20prostate%20specific%20antigen%20is,screening%20test%20for%20prostate%20cancer.
Prostate-Specific Antigen (PSA) Test. (11 maart, 2022). National Cancer Institute. Retrieved September 9, 2022, from https://www.cancer.gov/types/prostate/psa-fact-sheet#what-is-the-psa-test
Shah, P. J. A. S. M. D., MD. (2012, June 14). My PSA is elevated. Now What Should I Do? MD Anderson Cancer Center. Retrieved September 9, 2022, from https://www.mdanderson.org/cancerwise/my-psa-is-elevated-now-what-should-i-do.h00-158751534.html
What Are the Symptoms of Prostate Cancer? (2022, July 6). Centers for Disease Control and Prevention. Retrieved September 9, 2022, from https://www.cdc.gov/cancer/prostate/basic_info/symptoms.htm
Over de auteur
Lauren is een gezondheidswetenschapper en wetenschapscommunicator en woont momenteel in Nederland. Oorspronkelijk komt ze uit Canada, maar heeft een onderzoeksmaster in Gezondheidswetenschappen afgerond aan het Nederlands Instituut voor Gezondheidswetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam (NIHES) met een specialisatie in epidemiologie. Voor haar Master heeft ze een Bachelor in Gezondheidswetenschappen aan de Simon Fraser University afgerond. Met een achtergrond in de volksgezondheid is het haar doel om nauwkeurige wetenschappelijke inhoud te creëren die gemakkelijk te begrijpen is en mensen in staat stelt geïnformeerde beslissingen te nemen. Binnen Homed-IQ werkt Lauren als Product Developer en Content Lead, waarbij ze nauw samenwerkt met artsen en wetenschappers op het gebied van medische hulpmiddelen voor Homed-IQ’s nieuwe producten en schriftelijke communicatie.
Deze website maakt gebruik van cookies zodat we u de best mogelijke gebruikerservaring kunnen bieden. Cookie-informatie wordt opgeslagen in uw browser en voert functies uit zoals u herkennen wanneer u terugkeert naar onze website.
Strikt noodzakelijke cookies moeten te allen tijde zijn ingeschakeld, zodat we uw voorkeuren voor cookie-instellingen kunnen opslaan.
Als u deze cookie uitschakelt, kunnen we uw voorkeuren niet opslaan. Dit betekent dat u elke keer dat u deze website bezoekt, cookies opnieuw moet in- of uitschakelen.
Deze website gebruikt Google Analytics en Hotjar om anonieme informatie te verzamelen, zoals het aantal bezoekers van de site en de meest populaire pagina's.
Door deze cookie ingeschakeld te houden, kunnen we onze website verbeteren.
Schakel eerst de strikt noodzakelijke cookies in, zodat we uw voorkeuren kunnen opslaan!
Meer informatie over ons Cookie beleid