Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten
Het laatste woord over nut en noodzaak van vaccinatie tegen COVID-19 – laat staan de boostervaccinatie – is nog lang niet gezegd. Daarbij wordt doorgaans echter opvallend weinig aandacht gevestigd op de belangrijke rol die de (individueel variërende) antistoffen tegen het coronavirus spelen. Sterker nog: er wordt (nauwelijks) getest op COVID-19-antistoffen. Dat is niet alleen jammer voor het individu dat hiermee een belangrijk inzicht in zijn/haar eigen gezondheidsstatus ‘mist’, maar hiermee lopen we als samenleving ook het risico niet adequaat (genoeg) om te gaan met de COVID-19-pandemie die met de omikronvariant een nieuwe fase is ingegaan.
Wat zijn antistoffen en waarom zijn ze belangrijk?
Antistoffen tegen COVID-19 die het virus kunnen inactiveren, de zogenaamde neutraliserende antistoffen, vormen een belangrijke graadmeter voor de mate van bescherming tegen het virus (NVMM, 2021. Antistoffen heb je niet ‘zomaar’; ze ontstaan ofwel na een besmetting met het virus ofwel door vaccinatie. In beide gevallen wordt het immuunsysteem ‘aan het werk gezet’; het immuunsysteem produceert als reactie op de indringer (het virus of het vaccin) o.a. T- en B-cellen en antistoffen die deze bedreiging onschadelijk moeten maken (Sanquin, 2021). De antistoffen IgA, IgM en IgG spelen hierbij een belangrijke rol; de eerste twee antistoffen verdwijnen in de loop der tijd uit het lichaam, maar de IgG-antistoffen blijven langer aanwezig en vormen een soort ‘geheugen’ antistof. Na een eerste ‘kennismaking’ met het coronavirus zal het immuunssysteem bij een volgende keer dankzij de T-, B- en IgG-geheugencellen het virus sneller herkennen en onschadelijk maken zodat men niet (of nauwelijks) ziek wordt (EOS, 2021).
Hoe beschermen antilichamen ons?
Hoewel antilichamen ons kunnen beschermen tegen het ontwikkelen van toekomstige infecties, zijn ze nooit 100% effectief. Dit betekent dat het ondanks antistoffen nog steeds mogelijk is om besmet te raken met COVID-19 en wordt een doorbraakinfectie genoemd. Echter, mensen die zijn gevaccineerd en dus voldoende antistoffen hebben, blijken een lager risico op infectie, ernstige ziekte, ziekenhuisopname en overlijden te hebben. Hoewel het altijd mogelijk is dat er een doorbraakinfectie optreedt, is het hebben van antilichamen belangrijk om ernstige ziekte, ziekenhuisopname en overlijden te voorkomen (CDC, 2021).
Zoals bij veel ziekten, nemen de antistoffen tegen COVID-19 in de loop van de tijd af. Dit betekent dat uw antilichaamniveau na een bepaalde periode kan dalen tot onder een niveau dat voldoende bescherming biedt tegen het virus, ook wel bekend als de ‘drempel van bescherming’ (CDC, 2021). Wanneer uw antilichaamniveau onder dit niveau komt, is de bescherming tegen het virus of ernstige ziekte vermindert. Hoe lang het precies duurt voordat COVID-19-antilichamen onder de beschermingsdrempel komen, is nog onbekend. Daarnaast onderzoeken wetenschappers nog hoe de immuniteit tegen COVID-19 werkt, en of andere delen van het immuunsysteem een rol spelen bij het onthouden van het virus en het bieden van bescherming. Ondanks deze onzekerheden stelt het testen van antilichamen individuen in staat om hun antilichaamniveau te controleren en te zien of hun COVID-19-antilichamen tot een laag niveau zijn gedaald. Dit kan helpen bij het nemen van beslissingen over wanneer boosterdoses van het vaccin moeten worden toegediend, waardoor mensen met zeer lage niveaus van antilichamen misschien eerder toegang krijgen tot boostervaccins dan degenen die nog steeds grote hoeveelheden hebben.
Antistoffentest zo snel mogelijk invoeren voor iedereen
Wie wel het belang van kennis over het niveau van COVID-19-antistoffen bij het individu ziet, is OMT-lid en IC-arts dr. Diederik Gommers. In een uitzending van BNR Nieuwsradio op 6 december jl. pleit hij ervoor zo snel mogelijk de COVID-19-antistoffentest in te voeren. Hij stelt dat dit kan helpen bij het versoepelen van de maatregelen. Bij aanwezigheid van voldoende antistoffen heb je de geruststelling dat je je veilig in de maatschappij kunt begeven. Zijn er te weinig of geen neutraliserende antistoffen, dan is dat hét moment om een boostervaccinatie te halen om je vervolgens weer vrijer te kunnen bewegen in de samenleving. Het RIVM onderzoekt momenteel welke testen hiervoor in aanmerking zou komen en of invoering van antistoffentesten haalbaar is.
Antistoffentesten bewijzen bedrijfsmatig ook hun nut
Naast de rol die antistoffentesten in de samenleving als geheel kunnen vervullen, bieden ze ook waardevolle inzichten voor werknemers in het bedrijfsleven in brede zin. Zeker nu er – naast de deltavariant – ook gerede zorgen zijn rondom de snel om zich heen grijpende omicronvariant, kan de inzet van een antistoffentest collegae net iets meer zekerheid geven op de werkplek, en verduidelijkt het het belang van vaccinatie en eventueel de booster.
Simpel en betrouwbaar
De laboratorium-gecertificeerde antistoffentest van Homed-IQ geeft snel en eenvoudig betrouwbaar inzicht in de hoeveelheid antistoffen in het bloed. Sinds het begin van de pandemie is Homed-IQ een partner van volksgezondheidsinstellingen zoals de NHS in grootschalige antilichaamtestprojecten, waardoor wetenschappers de immuniteit van COVID-19 na verloop van tijd beter kunnen begrijpen.
Meer weten? Beluister hier de podcast waarin Gommers pleit voor invoering van de antistoffentest.
Referenties
Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM). Serologie. Beschikbaar via https://www.nvmm.nl/covid-19/publiek/diagnostiek/serologie/. Laatst geraadpleegd op 15 december 2021.
Sanquin. Antistoffen tegen het coronavirus: heel veel vragen en nog weinig antwoorden. Beschikbaar via https://www.sanquin.org/nl/nieuws/2020/apr/antistoffen-tegen-het-coronavirus-heel-veel-vragen-en-nog-weinig-antwoorden. Laatst geraadpleegd op 15 december 2021.
EOS. Coronavirus: wat je moet weten over B- en T-cellen. Beschikbaar via https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/coronavirus-wat-je-moet-weten-over-b-en-t-cellen. Laatst geraadpleegd op 15 december 2021.
Centers for Disease Control and Prevention. Antibodies and COVID-19. Beschikbaar via https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/your-health/about-covid-19/antibodies.html Laatst geraadpleegd op 29 december 2021.
