Wat wordt verstaan onder een gezonde stoelgang?

Er wordt niet vaak over gesproken, maar je stoelgang kan veel zeggen over je gezondheid. Niet alleen kleur en substantie zijn belangrijke factoren, maar ook geur en hoe vaak je naar het toilet gaat zijn belangrijke indicatoren om de gezondheidstoestand te kunnen interpreteren. Maar wat is nu precies een gezonde stoelgang? Is het hebben van veelvuldig diarree gevaarlijk? Is bloed in de ontlasting altijd een teken van darmkanker? En hoe vaak moet je eigenlijk per dag naar de wc? Terwijl we ons in het artikel “Wat kan er uit ontlasting worden opgespoord?” hebben geconcentreerd op de mogelijke ziekten en bacteriën die kunnen worden vastgesteld op basis van ontlasting, willen we ons in dit artikel concentreren op wat eigenlijk een gezonde stoelgang is.

Wat wordt verstaan onder een gezonde stoelgang?

In het algemeen is de ontlasting gezond wanneer dit lichtbruin tot donkerbruin van kleur is en niet te vloeibaar en niet te hard is. Ook is het van belang dat de poep geen onaangename/ weeïge geur heeft. Maar waarom is de stoelgang belangrijk? Je lichaam en zijn spijsverteringskanaal scheiden talrijke onbruikbare voedselresten uit via de ontlasting. Naast deze voedselresten bevat de ontlasting echter ook andere afvalproducten van de stofwisseling en de spijsvertering. Waaronder:

• Afbraakproducten van hemoglobine – deze geven je ontlasting hun karakteristieke kleur
• Water
• Slijm
• Spijsverteringssappen
• Dode micro-organismen van je darmflora
• Cellen van het darmslijmvlies, die regelmatig worden afgestoten

Als je stoelgang sterk ruikt of vloeibaar is, hoef je je niet meteen zorgen te maken. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen je stoelgang beïnvloeden. Suikerhoudende producten, zuivelproducten en kool bijvoorbeeld kunnen je ontlasting bijzonder sterk en onaangenaam doen ruiken door hun relatief hoge zwavelgehalte.

Kleur van ontlasting

Naast een onaangename geur kunnen bepaalde voedingsmiddelen er ook voor zorgen dat je ontlasting afwijkt van de normale bruine kleur. Het is niet ongewoon dat iemand erg bezorgd is omdat zijn stoelgang een roodachtige kleur heeft. Dit wordt echter vaak veroorzaakt door het eten van gerechten met rode bieten of rode voedingskleurstoffen. Soms kan medicatie er echter ook voor zorgen dat je ontlasting rood of roze wordt. Als er bloed in je ontlasting zit, moet je zeker contact opnemen met de huisarts. Bloed in de ontlasting kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door aambeien, maar het kan ook wijzen op (een voorstadium van) darmkanker.

Het eten van veel groene groenten, zoals boerenkool of spinazie, kan je ontlasting groenig van kleur maken. Heb je diarree en is dit echter groenachtig van kleur, dan kan dit wijzen op een maagdarminfectie.

Gele of oranje ontlasting kan vaak worden veroorzaakt door geel/oranje voedsel zoals wortelen of pompoen. Naast voedsel kunnen ook medicijnen zoals antibiotica een geelachtige/oranje verkleuring veroorzaken. Gele ontlasting kan echter ook wijzen op problemen met de alvleesklier, galstenen of glutenintolerantie (coeliakie). In combinatie met een bijtende geur en moeilijk door te spoelen ontlasting wordt dit vaak vette ontlasting genoemd.

Zwarte en witte ontlasting is ook mogelijk. Hoewel zwarte ontlasting ook kan worden veroorzaakt door houtskooltabletten en ijzersupplementen, wijst witte ontlasting meestal altijd op problemen met de gal.

Belangrijk: Zwarte ontlasting kan worden veroorzaakt door houtskooltabletten en ijzersupplementen, maar kan ook wijzen op een bloeding in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal! Vaak is de hoeveelheid bloed in de ontlasting niet voldoende om de ontlasting rood of zwart te kleuren, waardoor bloedingen rond het darmkanaal vooralsnog onopgemerkt blijven en moeilijk te behandelen zijn in geval van nood. Daarom is het zeer raadzaam om vanaf de leeftijd van 50 jaar een screeningstest op darmkanker te overwegen.

Consistentie van de stoelgang

Zoals in het begin genoemd, kan ontlasting in verschillende vormen en kleuren worden uitgescheiden. Dankzij de wetenschap is er een bewezen schaal om ontlasting te classificeren. De zogenaamde Bristol Stoelgangschaal (origineel: Bristol Stool Form Scale) werd in 1997 ontwikkeld door onderzoekers van de Britse universiteit van Bristol. In de loop van de tijd hebben verschillende studies de betrouwbaarheid van de schaal bevestigd en daarom wordt zij vandaag de dag, zelfs na meer dan 25 jaar, nog steeds door artsen gebruikt.

De consistentie van de ontlasting kan worden onderverdeeld in zeven typen, die op hun beurt weer zijn onderverdeeld in drie categorieën – te zachte substantie, normale substantie en te harde ontlasting. De substamtie van de ontlasting kan in de volgende types worden onderverdeeld:

Frequentie van de stoelgang

Nu hebben we hierboven veel geleerd over de kleur en de substantie van de ontlasting, maar hebben we het nog niet gehad over de frequentie van een “normale” stoelgang? Er is geen algemeen antwoord op deze vraag, omdat het van persoon tot persoon verschilt. In principe kunnen wij echter degenen die al drie dagen geen stoelgang hebben gehad, geruststellen; je lijdt niet aan obstipatie ofwel een darmverstopping. In principe wordt gezegd dat één keer per dag poepen ideaal is. Dit is slechts een richtlijn en betekent niet dat je je zorgen moet maken als je hiervan afwijkt. Volgens een Amerikaans onderzoek naar de frequentie en timing van de stoelgang voldoet slechts 40% van de Amerikaanse bevolking aan deze norm. 95,5% van de deelnemers valt onder de zogenaamde 3-3 regel. Volgens deze regel varieert de stoelgang van een persoon tussen drie keer per dag, en drie keer per week.

De frequentie van de stoelgang kan ook worden beïnvloed door een grote verscheidenheid van voedingsmiddelen, maar ook door medicatie. Vezelrijke groenten bevorderen de stoelgang, terwijl zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals aardappelen een ernstige vorm van constipatie kan veroorzaken. Een andere factor is de waterinname; te weinig water kan de ontlasting uitdrogen.

Tips voor een betere stoelgang

Zoals je tot nu toe wellicht hebt gemerkt, heeft voeding een grote invloed op de darmflora. Er zijn echter andere factoren die je stoelgang positief kunnen beïnvloeden. In principe zijn er vier tips die wij als Homed-IQ graag met jou willen delen om je stoelgang positief te beïnvloeden:

• Regelmatige lichaamsbeweging helpt je lichaam bij een betere spijsvertering.
• Drink voldoende water; idealiter ongeveer 2 liter per dag.
• Vermijd voedsel en dranken die je maag kunnen irriteren, zoals alcohol, cafeïne, gekruid eten en vet voedsel. Eet voldoende voedingsvezels,
• dit omvat groenten en fruit, peulvruchten en volkorenproducten.

Referenties

Blake, M. R., Raker, J. M. & Whelan, K. (2016, 5. August). Validity and reliability of the Bristol Stool Form Scale in healthy adults and patients with diarrhoea-predominant irritable bowel syndrome. Wiley Online Library. Opgehaald op 15 April 2022, van https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/apt.13746

Dimidi, E., Christodoulides, S., Fragkos, K. C., Scott, S. M. & Whelan, K. (2014). The effect of probiotics on functional constipation in adults: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. The American Journal of Clinical Nutrition, 100(4), 1075–1084. https://doi.org/10.3945/ajcn.114.089151

Lewis, S. J. & Heaton, K. W. (1997). Stool Form Scale as a Useful Guide to Intestinal Transit Time. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 32(9), 920–924. https://doi.org/10.3109/00365529709011203

MedlinePlus. (2015, 25. März). Bowel Movement. Abgerufen am 15. April 2022, von https://medlineplus.gov/bowelmovement.html

Miletic, B. (2021, 9. November). Wie oft sollte man pro Tag Stuhlgang haben? Futura, Erkunde die Welt. Abgerufen am 15. April 2022, von https://www.futura-sciences.com/de/wie-oft-sollte-man-pro-tag-stuhlgang-haben_7287/

Modi, R. M., Hinton, A., Pinkhas, D., Groce, R., Meyer, M. M., Balasubramanian, G., Levine, E. & Stanich, P. P. (2019). Implementation of a Defecation Posture Modification Device. Journal of Clinical Gastroenterology, 53(3), 216–219. https://doi.org/10.1097/mcg.0000000000001143

NIH. (2021, 5. Mai). Diarrhea. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Abgerufen am 15. April 2022, von https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/diarrhea/all-content