Homocysteïne is een aminozuur dat in je bloed voorkomt en steeds meer aandacht krijgt in medisch onderzoek – vooral in verband met hart- en vaatziekten. Het homocysteïnegehalte wordt grotendeels gereguleerd door de vitamines B6, B12 en foliumzuur. Een tekort aan deze vitamines kan ervoor zorgen dat het homocysteïnegehalte stijgt, wat in verband wordt gebracht met gezondheidsrisico’s.

Maar wat is homocysteïne precies, welke waarden worden als normaal beschouwd en wat kun je doen om verhoogde waarden te verlagen?

---

Inhoudsopgave

• Wat is homocysteïne?
• Welke waarden worden als normaal, verhoogd of te hoog beschouwd?
• Wie moet de homocysteïnewaarde laten testen?
• Welke ziekten of aandoeningen kunnen worden geassocieerd met hoge homocysteïnegehaltes?
• Hoe kan het homocysteïnegehalte worden verlaagd?
• Samenvatting

---

Wat is homocysteïne?

Homocysteïne is een zwavelhoudend aminozuur dat ontstaat als tussenproduct bij de stofwisseling van het aminozuur methionine. Methionine is een essentieel aminozuur dat we via voeding binnenkrijgen. Homocysteïne wordt normaal gesproken via verschillende stofwisselingsroutes weer omgezet in andere stoffen – een proces waarbij vooral de vitamines foliumzuur (B9), vitamine B6 en vitamine B12 nodig zijn.

Wanneer deze vitamines ontbreken of wanneer er stofwisselingsstoornissen zijn, kan het homocysteïnegehalte in het bloed stijgen. Dit wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op verschillende aandoeningen (Linus Pauling Institute, 2023).

Welke waarden worden als normaal, verhoogd of te hoog beschouwd?

De referentiewaarden kunnen per laboratorium verschillen. Vaak worden de volgende grenzen aangehouden:

• Normaal: tot ongeveer 15 µmol/L
• Optimaal: onder 10 µmol/L (vooral aanbevolen in de preventieve geneeskunde)
• Licht verhoogd: 10–15 µmol/L
• Duidelijk verhoogd: boven 15 µmol/L

Zeer lage waarden komen zelden voor en zijn medisch meestal niet relevant (Cleveland Clinic, 2021).

Wie moet de homocysteïnewaarde laten testen?

Een test kan nuttig zijn voor verschillende groepen mensen, vooral voor wie een verhoogd risico heeft op een vitamine B-tekort of hart- en vaatziekten:

• Mensen met hart- en vaatziekten zonder klassieke risicofactoren (zoals hoge bloeddruk of hoog cholesterol)
• Personen met een vitamine B-tekort of een vermoeden daarvan, herkenbaar aan symptomen zoals vermoeidheid, zwakte, gewichtsverlies of neurologische klachten (bijv. tintelingen in handen en voeten)
• Vegetariërs en veganisten, omdat vitamine B12 bijna uitsluitend in dierlijke producten voorkomt
• Oudere mensen, omdat het vermogen om vitamine B12 op te nemen met de leeftijd afneemt
• Mensen met een eenzijdig voedingspatroon met te weinig B-vitamines
• Personen die veel alcohol drinken, omdat alcohol de vitamine B-stofwisseling kan verstoren
• Mensen met in de familie vaker verhoogde homocysteïnewaarden, wat kan wijzen op genetische factoren zoals MTHFR-genvarianten
• Patiënten met nierziekten (verminderde uitscheiding van homocysteïne)
• Personen met een trage schildklier (hypothyreoïdie)
• Mensen die bepaalde medicijnen gebruiken, zoals sommige anti-epileptica of cholesterolverlagers

Een test vervangt geen medisch advies. Bij afwijkende resultaten moet je altijd contact opnemen met een arts (NIH, 2022; Weikert et al., 2005; Cronkleton, 2022; Cleveland Clinic, 2021).

Welke ziekten of aandoeningen kunnen worden geassocieerd met hoge homocysteïnegehaltes?

Een langdurig verhoogd homocysteïnegehalte kan in verband worden gebracht met verschillende aandoeningen:

• Hart- en vaatziekten: Hoge waarden kunnen de binnenwand van de bloedvaten beschadigen en bijdragen aan de vorming van plaques, wat het risico op aderverkalking, hartinfarct en beroerte kan vergroten.
• Neurologische aandoeningen: Onderzoeken tonen een verband aan tussen verhoogd homocysteïne en dementie of de ziekte van Alzheimer (Hermann & Obeid, 2011).
• Botgezondheid: Hoge homocysteïnewaarden kunnen mogelijk samenhangen met een verhoogd risico op osteoporose (Behera et al., 2017).

Belangrijk: Homocysteïne wordt beschouwd als een risicomarker. Of het daadwerkelijk een directe oorzaak van deze aandoeningen is, is wetenschappelijk nog niet definitief vastgesteld.

Hoe kan het homocysteïnegehalte worden verlaagd?

Voedingsmaatregelen

Voldoende inname van de vitamines B6, B12 en foliumzuur is belangrijk om je homocysteïnespiegel in balans te houden:

• Vitamine B6: Bananen, avocado, gevogelte (kip, kalkoen), vis, volkorenproducten, peulvruchten, aardappelen, noten en zaden
• Vitamine B9 (foliumzuur): Donkere bladgroenten (spinazie, boerenkool), linzen, bonen, avocado, citrusvruchten, broccoli, asperges, erwten en verrijkte ontbijtgranen
• Vitamine B12: Vis (zalm, makreel, sardines), vlees (vooral rundvlees), gevogelte, eieren, zuivelproducten en verrijkte plantaardige melk en ontbijtgranen

Bron: NHS, 2023

Medische maatregelen

• Supplementen: Als een tekort wordt vastgesteld, kan de arts hooggedoseerde vitamines voorschrijven. Deze mogen alleen onder medisch toezicht worden gebruikt, omdat te hoge doseringen bijwerkingen kunnen veroorzaken.
• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Bij stofwisselingsstoornissen, nierziekten of genetische varianten (zoals MTHFR) kan aanvullende medische behandeling nodig zijn.
• Regelmatige controles: Mensen met een verhoogde homocysteïnespiegel doen er goed aan hun waarden regelmatig te laten controleren onder begeleiding van een arts.

Bron: MedlinePlus, 2021

Tests om homocysteïne-gerelateerde risico’s in te schatten

De Homed-IQ Vitaminetekort Test meet vitamine B12 en foliumzuur – twee belangrijke vitamines die rechtstreeks invloed hebben op je homocysteïnespiegel. De test kijkt ook naar vitamine D, dat een essentiële rol speelt voor je algehele gezondheid.

De Homed-IQ Hartgezondheid Test kan daarnaast waardevolle inzichten geven, omdat deze je cholesterol en triglyceriden meet en zo een vollediger beeld geeft van je cardiovasculaire risico.

Samenvatting

Homocysteïne is een belangrijke gezondheidsmarker die wordt gereguleerd door B-vitamines. Waarden onder de 15 µmol/L worden meestal als normaal beschouwd, maar lagere waarden worden vaak als ideaal gezien. Hoge waarden wijzen op een verhoogd risico voor de gezondheid van je hart, je hersenen en je botten. Het goede nieuws: met de juiste voeding, vitamines en eenvoudige thuistests kun je je homocysteïnespiegel actief onder controle houden.

Bronnen

Herrmann, W., & Obeid, R. (2011). Homocycsteine: a biomarker in neurodegenerative diseases. Clinical Chemistry and Laboratory Medicine, 49(3), 435-441. https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/CCLM.2011.084/html

High Homocysteine | Linus Pauling Institute | Oregon State University. (n.d.). Linus Pauling Institute. Retrieved August 7, 2023, from https://lpi.oregonstate.edu/mic/health-disease/high-homocysteine

Homocysteine as a Pathological Biomarker for Bone Disease. (2017, April 12). NCBI. Retrieved August 7, 2023, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5576446/

Homocysteine: Levels, Tests, High Homocysteine Levels. (2021, May 7). Cleveland Clinic. Retrieved August 7, 2023, from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/21527-homocysteine

Homocysteine Test. (2022, September 28). MedlinePlus. Retrieved August 7, 2023, from https://medlineplus.gov/lab-tests/homocysteine-test/

The role of vitamin and microelement supplementation in the treatment of ethanol-induced liver disease. (2022, December 7). NCBI. Retrieved August 7, 2023, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9743330/

Soliman, M. (2022, March 7). Homocysteine levels: Symptoms, complications, and treatment. Medical News Today. Retrieved August 7, 2023, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/homocysteine-levels

Vitamin B12 – Health Professional Fact Sheet. (2022, December 22). NIH Office of Dietary Supplements. Retrieved August 7, 2023, from https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/

Vitamins and minerals – B vitamins and folic acid. (n.d.). NHS. Retrieved August 7, 2023, from https://www.nhs.uk/conditions/vitamins-and-minerals/vitamin-b/

Weikert, C., & et al. (2005). A Homocysteine Metabolism–Related Dietary Pattern and the Risk of Coronary Heart Disease in Two Independent German Study Populations. The Journal of Nutrition, 135(8), 1981-1988. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S002231662210355X