Ontsteking

Wat is een ontsteking en hoe beïnvloedt het mijn gezondheid?

Geschreven door

Lauren Dobischok
3 november, 2022

Medisch gecontroleerd artikel Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten

Wat is een ontsteking?

Wanneer jouw lichaam lichamelijk letsel oploopt of in aanraking komt met een bedreiging zoals bacteriën, een virus of giftige chemicaliën, wordt het immuunsysteem geactiveerd en ontstaat er een ontsteking. Tijdens deze reactie probeert je lichaam de bedreiging tot één gebied te beperken, schadelijke stoffen te elimineren en de genezing te laten beginnen. Dit kan leiden tot symptomen als pijn, roodheid, jeuk en warmte in het ontstoken gebied. Bijna iedereen heeft wel eens last gehad van ontstekingen, of je nu je hand hebt verbrand, door een bij bent gestoken of keelpijn hebt gehad. Deze vitale immuunrespons kan ons lichaam echter ook beïnvloeden op manieren die we niet kunnen zien, lang nadat de dreiging van ziekte of letsel is geweken.

Chronische versus acute ontsteking

Er zijn twee soorten ontstekingen: acute en chronische. Acute ontsteking is de meest voorkomende vorm van ontsteking en treedt op als reactie op ziekte of letsel aan het lichaam. Als reactie op deze bedreiging stuurt het immuunsysteem witte bloedcellen uit om het gebied te omringen en te beschermen. Dit type ontsteking is meestal heftig, maar niet langdurig. Het getroffen gebied kan rood of warm worden en het kan gepaard gaan met koorts. Een veelvoorkomend voorbeeld van een acute ontsteking is het verstuiken van de enkel. Na deze blessure kan je enkel opzwellen, rood worden en kun je niet meer zonder pijn bewegen. Na een paar dagen moeten de zwelling en de pijn echter afnemen omdat de genezing plaatsvindt.

Chronische ontsteking kan beginnen als een acute ontsteking door letsel of ziekte, maar kan een hardnekkige toestand worden als het lichaam een ontstekingsreactie blijft produceren, zelfs als er geen gevaar is. In tegenstelling tot een acute ontsteking kan een chronische ontsteking langere tijd op een lager niveau bestaan. Chronische, milde ontstekingen veroorzaken vaak geen merkbare symptomen en kunnen daarom lange tijd onopgemerkt blijven. Ondanks dat ze minder merkbaar zijn, kunnen chronische ontstekingen onze gezondheid toch negatief beïnvloeden. Hoewel onderzoekers de effecten op het lichaam nog steeds bestuderen, worden chronische ontstekingen in verband gebracht met aandoeningen als hartziekten, diabetes, kanker, artritis en darmziekten als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa (Harvard Health, 2020).

Wat veroorzaakt chronische ontsteking?

Een chronische ontsteking kan worden veroorzaakt door chronische ziekten waarbij ontstekingen optreden, zoals reumatoïde artritis of lupus, maar ook door onbehandelde acute ontstekingen als gevolg van een eerdere ziekte of verwonding. Blootstelling aan bepaalde gifstoffen, zoals bepaalde chemische stoffen of vervuiling, en leefstijlfactoren zoals te weinig beweging, alcoholgebruik, overgewicht, chronische stress en roken worden in verband gebracht met ontsteking (Cleveland Clinic, 2021). Het opsporen van chronische ontsteking en het nemen van maatregelen om deze te verminderen kan helpen het risico op ontstekingsgerelateerde ziekten te beperken.

Hoe kun je testen op ontsteking?

Ontsteking in het lichaam kan worden gemeten met een eenvoudig bloedonderzoek. Er bestaan zoal de volgende testen:

C-reactief proteïne (CRP) test

Een CRP-test meet de hoeveelheid CRP in een bloedmonster. CRP is een eiwit dat door de lever wordt gemaakt als reactie op een ontsteking. Verhoogde CRP kan tijdelijk zijn door ziekte of letsel (acute ontsteking), of langere tijd aanhouden (chronische ontsteking). CRP-testen kunnen aantonen of je een ontsteking in je lichaam hebt en hoeveel, maar niet waar de ontsteking vandaan komt of hoe lang deze al bestaat. Daarom is een enkele hs-CRP-test niet voldoende om een chronische ontsteking vast te stellen. Als jouw hs-CRP-waarden verhoogd zijn, moet de test tenminste twee weken later worden herhaald om vast te stellen of je ontsteking blijvend verhoogd is.

CRP en hartgezondheid

Homed-IQ biedt nu een thuis Vitamine D en Ontsteking Test die controleert op hooggevoelig CRP (hs-CRP) en vitamine D. Hs-CRP testen kunnen lagere niveaus van CRP detecteren die vaker voorkomen bij een chronische ontsteking en is een indicator voor toekomstig risico op hartziekten. Hoge hs-CRP in het bloed wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op hartaanvallen. Daarbij hebben mensen met hoge hs-CRP-waarden die een hartaanval hebben gehad meer kans op een nieuwe hartaanval dan mensen met een normale hs-CRP-waarde (Musunuru et al., 2008).

Lage vitamine D wordt in verband gebracht met hogere CRP-niveaus vanwege de ontstekingsremmende effecten op het immuunsysteem. Het testen van vitamine D met CRP kan aangeven of een verhoogd CRP deels te wijten is aan een gebrek aan vitamine D. Dit kan mensen in staat stellen stappen te ondernemen om de vitamine D-inname te verhogen. Lees voor meer informatie over hoe je jouw vitamine D-niveaus kunt verhogen onze blog “Hoe vitamine D te verhogen“.

Naast de ontstekingsremmende eigenschappen is vitamine D van vitaal belang voor de gezondheid van de botten en de werking van het immuunsysteem. Als je jouw waarden wil testen, probeer dan Homed-IQ’s Vitamine D Test.

Erytrocyten Bezinkingssnelheid (ESR)

Een ESR-test meet hoe snel erytrocyten (rode bloedcellen) naar de bodem van een reageerbuis met een bloedmonster vallen. Hoe sneller ze vallen, hoe groter de kans op een ontsteking in het lichaam. ESR-testen kunnen worden gebruikt om ziekten te diagnosticeren die ontstekingen veroorzaken, zoals artritis of de ziekte van Crohn. Ze kunnen ook worden gebruikt om te controleren op infecties of om ontstekingen in de tijd te volgen (NHS, 2022).

Wat kan een Ontsteking Test je vertellen?

De Vitamine D en Ontsteking Test van Homed-IQ controleert je Vitamine D- en CRP-niveaus. Dit geeft een indicatie of er ontstekingen in je lichaam zijn en of je een laag vitamine D-niveau hebt, een aandoening die CRP kan verhogen. Als de testresultaten aangeven dat je een ontsteking in je lichaam hebt, praat dan met een arts. Die kan je aanraden de test over een paar weken of maanden te herhalen om te zien of de ontsteking nog steeds aanwezig is. Een arts kan ook aanvullende testen aanbevelen om de bron van de ontsteking te controleren, of bepaalde veranderingen in leefstijl adviseren die de ontsteking kunnen verminderen.

Hoe kan ik de ontsteking verminderen?

Een ontsteking als reactie op ziekte of letsel is vaak tijdelijk en gaat vanzelf over. Chronische ontstekingen kunnen onder toezicht van een arts worden behandeld met het volgende:

  • Vitaminen en supplementen: bepaalde vitaminen en supplementen kunnen ontstekingen verminderen en kunnen door je arts worden voorgeschreven.
  • Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s): geneesmiddelen zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac verlagen de ontsteking.
  • Steroïde infecties: als de ontsteking slechts één gewricht of spier aantast (zoals bij reumatoïde artritis), kunnen corticosteroïde infecties worden voorgeschreven.

Bepaalde gezonde gewoonten kunnen ook helpen de ontsteking te verminderen. Denk aan:

  • Eet ontstekingsremmende voedingsmiddelen, zoals vette vis (zalm, sardines, tonijn), fruit en groenten, volle granen en olijfolie. Beperk gefrituurd voedsel, geraffineerde koolhydraten (wit brood, koekjes) en eenvoudige suikers (snoep, frisdrank).
  • Bereik en behoud een gezond gewicht.
  • Regelmatig bewegen.
  • Stop of vermijd roken.
  • Beheers stress door tijd vrij te maken voor ontspannende activiteiten zoals yoga of meditatie.
  • Beperk alcoholgebruik.

Samenvattend, ontsteking is een krachtig onderdeel van ons immuunsysteem, maar kan een negatieve invloed hebben op onze gezondheid als het aanhoudt zonder de aanwezigheid van ziekte of letsel. De Vitamine D en Ontsteking Test van Homed-IQ is een gemakkelijke manier om vanuit huis inzicht te krijgen in uw ontstekingen en vitamine D-spiegels. Neem gewoon een bloedmonster met een vingerprik en stuur uw test naar een van onze gecertificeerde laboratoria. Het testresultaat zal binnen enkele dagen beschikbaar zijn.

Bronnen

C-reactive protein test – Mayo Clinic. (2021, June 25). https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/c-reactive-protein-test/about/pac-20385228

Harvard Health. (2020, April 1). Understanding acute and chronic inflammation. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/understanding-acute-and-chronic-inflammation

Inflammation: What Is It, Causes, Symptoms & Treatment. (n.d.). Cleveland Clinic. Retrieved November 2, 2022, from https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/21660-inflammation

Musunuru, K., Kral, B. G., Blumenthal, R. S., Fuster, V., Campbell, C. Y., Gluckman, T. J., Lange, R. A., Topol, E. J., Willerson, J. T., Desai, M. Y., Davidson, M. H., & Mora, S. (2008). The use of high-sensitivity assays for C-reactive protein in clinical practice. Nature Clinical Practice Cardiovascular Medicine, 5(10), 621–635. https://doi.org/10.1038/ncpcardio1322

NHS website. (2022, October 3). Blood Tests. nhs.uk. https://www.nhs.uk/conditions/blood-tests/types/

Over de auteur

Lauren Dobischok

Lauren is een gezondheidswetenschapper en wetenschapscommunicator en woont momenteel in Nederland. Oorspronkelijk komt ze uit Canada, maar heeft een onderzoeksmaster in Gezondheidswetenschappen afgerond aan het Nederlands Instituut voor Gezondheidswetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam (NIHES) met een specialisatie in epidemiologie. Voor haar Master heeft ze een Bachelor in Gezondheidswetenschappen aan de Simon Fraser University afgerond. Met een achtergrond in de volksgezondheid is het haar doel om nauwkeurige wetenschappelijke inhoud te creëren die gemakkelijk te begrijpen is en mensen in staat stelt geïnformeerde beslissingen te nemen. Binnen Homed-IQ werkt Lauren als Product Developer en Content Lead, waarbij ze nauw samenwerkt met artsen en wetenschappers op het gebied van medische hulpmiddelen voor Homed-IQ’s nieuwe producten en schriftelijke communicatie.