De gezondheid van de darm verwijst naar het algemene evenwicht en de functie van het spijsverteringsstelsel, met name het darmmicrobioom – de biljoenen micro-organismen, waaronder bacteriën, schimmels en virussen die in het spijsverteringsstelsel leven. Veel mensen ervaren verschillende darmklachten zonder de onderliggende oorzaken te kennen. Van buikpijn tot spijsverteringsstoornissen en onverklaarbare vermoeidheid, de symptomen kunnen divers zijn en de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden. In dit artikel geven we je een overzicht van het belang van darmgezondheid, van de mogelijke oorzaken tot dagelijkse tips om de darmgezondheid te bevorderen.

Als je last hebt van darmklachten, kan de calprotectine test van Homed-IQ waardevolle inzichten bieden en een belangrijke eerste stap zijn om je symptomen beter te begrijpen.

Inhoudsopgave

• Wat zijn de taken van onze darmen?
• Hoe herken ik een gezonde darm?
• Belang van darmflora en darmmicrobioom
• Wat zijn de symptomen bij problemen met de darmgezondheid?
• Dysbiose en ziekten
• Hoe verbeter ik mijn darmgezondheid?
• Samenvatting

Wat zijn de taken van onze darmen?

De darm is een essentieel onderdeel van ons spijsverteringskanaal, verantwoordelijk voor de opname, afbraak en uitscheiding van voedsel. Het spijsverteringskanaal omvat veel delen van het lichaam, waaronder de mondholte, de slokdarm, de maag, de darm en de anus. De darm strekt zich uit van de maag tot aan de anus en is verdeeld in twee hoofdonderdelen: de dunne darm en de dikke darm. De dunne darm is voornamelijk verantwoordelijk voor de opname van voedingsstoffen uit het voedsel, terwijl de dikke darm verantwoordelijk is voor het terugwinnen van water en elektrolyten en het indikken van onverteerde voedselbestanddelen (Cleveland Clinic, 2021).

In deze afbeelding zijn de belangrijkste functies van de darmen (dunne en dikke darm) opgesomd:

Bron: NIH,2018

Hoe herken ik een gezonde darm?

De volgende aspecten kunnen een aanwijzing zijn of je darm gezond is:

• Regelmatige spijsverteringsprocessen: Een gezonde darm kenmerkt zich door een continue spijsverteringsprestatie.
• Stoelkwaliteit: Een gezonde stoel heeft een medium tot donkerbruine kleur, een stevige maar zachte consistentie en is gemakkelijk af te zetten. Het moet noch te hard noch te zacht zijn.
• Afwezigheid van maag-darmklachten: Het ontbreken van klachten zoals winderigheid, buikpijn of diarree duidt erop dat de darm goed functioneert en er geen opvallende spijsverteringsproblemen zijn.
• Energie en vitaliteit: Een gezonde darm ondersteunt de opname van voedingsstoffen uit het voedsel, wat op zijn beurt leidt tot meer vitaliteit en energie.
• Heldere huid: Een gezonde darmfunctie kan een positief effect hebben op de gezondheid van de huid door ontstekingen te verminderen en het verschijnen van huidonzuiverheden te minimaliseren.
• Sterk immuunsysteem: Een gezonde darm is cruciaal om gezond te blijven en minder vatbaar te zijn voor ziektes en infecties, omdat ongeveer 70% van het immuunsysteem zich daar bevindt.

Bron: Harvard Health, 2022

Belang van darmflora en darmmicrobioom

De darmflora en het darmmicrobioom zijn niet precies hetzelfde, hoewel de termen vaak synoniem worden gebruikt. De darmflora verwijst specifiek naar de totaliteit van bacteriën in de darm, terwijl het darmmicrobioom een breder begrip is dat alle micro-organismen in de darm omvat, waaronder bacteriën, virussen, schimmels en hun genen. Het houdt dus niet alleen rekening met bacteriën, maar met alle microbiele bewoners van de darm en weerspiegelt dus de complexe interacties van alle microben in de darm. Het darmmicrobioom heeft grote wetenschappelijke belangstelling getrokken en bevat tot 5.000 verschillende microbensoorten, die elk een verschillende rol spelen voor de menselijke gezondheid. Een onbalans of dysbiose in het darmmicrobioom is in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen. De functies van het darmmicrobioom zijn divers en omvatten ondersteuning van de spijsvertering, versterking van het immuunsysteem, productie van vitamines en afweer tegen ziekteverwekkers (Li et al., 2020; Cleveland Clinic, 2023).

Wat zijn de symptomen bij problemen met de darmgezondheid?

De symptomen die in de afbeelding worden vermeld, kunnen wijzen op een onbalans of dysbiose in het darmmicrobioom. Als deze symptomen bij jou optreden, moet je een arts raadplegen om de exacte oorzaak te achterhalen.

Bron: Ames, 2023

Dysbiose en ziekten

Dysbiose, een onevenwicht in de darmomgeving, kan invloed hebben op verschillende delen van het lichaam en leiden tot een reeks ziekten. Deze toestand kan niet alleen het maag-darmstelsel beïnvloeden, maar ook negatieve effecten hebben op het immuunsysteem, het psychisch welzijn, de huid en de stofwisseling. In de volgende tabel staan enkele van de meest voorkomende ziekten die door dysbiose kunnen worden veroorzaakt of verergerd:

Andere ziekten die indirect met dysbiose kunnen worden geassocieerd:

Dysbiose kan ook bijdragen aan een scala van andere ziekten, waaronder voedingstekorten, malabsorptie, prikkelbaredarmsyndroom (IBS), leververvetting, metabool syndroom, chronische ontstekingen en chronische vermoeidheid (Cleveland Clinic, 2024).

Moet ik mijn darmgezondheid laten testen?

Om de gezondheid van je darmen te bewaken en mogelijke problemen vroegtijdig te detecteren, zou je je regelmatig medisch moeten laten onderzoeken. De frequentie van darmonderzoeken hangt af van verschillende factoren, waaronder je leeftijd, je familiegeschiedenis en je gezondheidstoestand, zoals of je last hebt van klachten.

Een eenvoudige en handige manier om je darmgezondheid vanuit huis te testen, is de Homed-IQ calprotectine test, waarmee je vroegtijdig tekenen van ontsteking in de darm kunt detecteren. Omdat darmklachten vaak gepaard kunnen gaan met een vitaminegebrek, biedt de Homed-IQ vitaminetekorte test je de mogelijkheid om je vitamine-status vanuit huis te controleren. Regelmatige tests stellen je in staat om je gezondheid proactief te bewaken en tijdig maatregelen te nemen om je darmgezondheid te verbeteren.

Hoe verbeter ik mijn darmgezondheid?

Verschillende leefstijlfactoren zijn van groot belang voor het verbeteren van de darmgezondheid. Naast een evenwichtige voeding en regelmatige lichaamsbeweging kunnen ook stressvermindering en andere leefgewoonten een aanzienlijke invloed hebben op de darmgezondheid. Hieronder vind je enkele veelgestelde vragen over het verbeteren van de darmgezondheid (John Hopkins, 2023).

Hoe kan ik mijn darmgezondheid door voeding bevorderen?

Voeding speelt een cruciale rol bij het bevorderen van een gezonde darm. Hier zijn enkele concrete maatregelen die je zou moeten overwegen:

• Vezelrijk dieet: Eet een verscheidenheid aan vezelrijke voedingsmiddelen zoals volkoren producten, peulvruchten, noten en zaden om de darmgezondheid te bevorderen en de darmbeweging te verbeteren.
• Probiotica: Probiotische voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kimchi bevatten nuttige bacteriën die kunnen bijdragen aan een evenwichtig darmmilieu.
• Prebiotica: Prebiotische voedingsmiddelen zoals uien, knoflook, asperges en bananen ondersteunen de groei van goede en gezonde bacteriën in de darm.
• Vochtinname: Voldoende water drinken is belangrijk voor een gezonde spijsvertering en helpt constipatie te voorkomen.
• Vermijd irriterende voedingsmiddelen: Beperk de consumptie van voedingsmiddelen die persoonlijk spijsverteringsproblemen kunnen veroorzaken, zoals vette en ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen, gekruid eten of voedingsmiddelen waarvoor je allergisch bent.

Bron: NHS, 2023

Welke rol speelt beweging bij het bevorderen van de darmgezondheid?

Beweging speelt een cruciale rol voor de darmgezondheid en minstens 3 uur beweging per week, inclusief duur- en krachttraining, verhoogt de darmmotiliteit, wat betekent dat de spijsvertering beter functioneert. Daarnaast kan beweging de doorbloeding van de darm verbeteren, wat de opname van voedingsstoffen verbetert en ontstekingen in de darm vermindert (Yale School of Medicine, 2023).

Welke effecten heeft stress op mijn darmgezondheid?

Stress kan een nadelig effect hebben op de darmgezondheid, aangezien de darm en het brein via complexe communicatiepaden met elkaar verbonden zijn, ook bekend als de darm-hersen as. Dientengevolge kan stress een negatief effect hebben op het darmmicrobioom en dysbiose bevorderen. Chronische stress verzwakt ook het immuunsysteem, wat kan leiden tot versterkte ontstekingsreacties in de darm en het risico op ontstekingsziekten van de darm verhoogt. Maatregelen zoals psychologische counseling, meditatie en ontspanningstechnieken kunnen helpen de effecten van stress op de darm te verminderen (Harvard Health, 2023).

Zijn er andere leefstijlfactoren die de darmgezondheid beïnvloeden?

Overmatig alcoholgebruik kan het delicate evenwicht van het darmmicrobioom verstoren door de groei van schadelijke bacteriën te bevorderen en nuttige soorten te verminderen. De schadelijke afbraakproducten van alcohol kunnen ook het darmslijmvlies beschadigen, de doorlaatbaarheid van de darm verhogen en ontstekingen veroorzaken. Roken heeft vergelijkbare negatieve effecten op het darmmicrobioom en kan bijdragen aan ziekten zoals ontstekingsziekten van de darm. Zowel alcohol als roken moeten worden beperkt of volledig worden vermeden om de darmgezondheid te behouden (Gui et al., 2021; Bishehsari et al., 2017).

Samenvatting

De gezondheid van de darm is van cruciaal belang voor ons welzijn en heeft betrekking op het evenwicht en de functie van het spijsverteringskanaal, in het bijzonder het darmmicrobioom. Veel mensen lijden aan verschillende darmklachten, variërend van buikpijn tot vermoeidheid, zonder de onderliggende oorzaken te kennen. Naast een evenwichtige voeding en regelmatige lichaamsbeweging spelen ook stressvermindering en het vermijden van schadelijke gewoonten zoals overmatig alcoholgebruik en roken een belangrijke rol bij het behouden van de darmgezondheid.

Bronnen

(n.d.). Wikipedia. Retrieved April 25, 2024, from https://my.clevelandclinic.org/health/body/7041-digestive-system?_gl=1*1punelm*_ga*MTQzNTEwNTMzMy4xNzE0MDMyODQz*_ga_HWJ092SPKP*MTcxNDAzMjg0My4xLjEuMTcxNDAzMjk4MS4wLjAuMA..

Alcohol and Gut-Derived Inflammation – PMC. (n.d.). NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5513683/

Appleton, J. (n.d.). The Gut-Brain Axis: Influence of Microbiota on Mood and Mental Health. NCBI. Retrieved April 26, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6469458/

Crawford, S. (2023, May 23). Supporting Your Digestive System: Three Ways to Improve Gut Health. Yale School of Medicine. Retrieved April 25, 2024, from https://medicine.yale.edu/news-article/supporting-your-digestive-system-three-ways-to-improve-gut-health/

Dysbiosis in Inflammatory Bowel Disease: Pathogenic Role and Potential Therapeutic Targets. (2022, March 23). NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8998182/

Effect of Cigarette Smoke on Gut Microbiota: State of Knowledge. (2021, June 17). NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8245763/

Ferranti, E., & Pollan, M. (n.d.). 20 Things you Didn’t Know About the Human gut Microbiome. NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4191858/

Good foods to help your digestion. (n.d.). NHS. Retrieved April 25, 2024, from https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/digestive-health/good-foods-to-help-your-digestion/

How does the intestine work? – InformedHealth.org. (2011, April 14). NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279303/

The impact of stress on your gut. (2023, July 18). Harvard Health. Retrieved April 25, 2024, from https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/the-impact-of-stress-on-your-gut

Seven facts and five initiatives for gut microbiome research. (2020, March 14). NCBI. Retrieved April 25, 2024, from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7251010/

Taylor, C. (n.d.). Common digestive disorders: Symptoms and treatments. Medical News Today. Retrieved April 25, 2024, from https://www.medicalnewstoday.com/articles/list-of-digestive-disorders

Your Digestive System: 5 Ways to Support Gut Health. (n.d.). Johns Hopkins Medicine. Retrieved April 25, 2024, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/your-digestive-system-5-ways-to-support-gut-health