HPV

Wat is het verschil tussen een HPV-test en een uitstrijkje?

Geschreven door

Lauren Dobischok
15 augustus, 2022

Medisch gecontroleerd artikel Alle HOMED-IQ blogs worden beoordeeld door medische specialisten

Hoe werkt een uitstrijkje?

Pap-uitstrijkjes zijn de meest gebruikte screeningsmethode voor baarmoederhalskanker en worden al tientallen jaren gebruikt. Een uitstrijkje houdt in dat een monster van cellen uit de baarmoederhals wordt verzameld en gecontroleerd op cellen die zich kunnen ontwikkelen tot kanker. Dit monster wordt verzameld tijdens een bekkenonderzoek in het kantoor van een dokter. Pap-uitstrijkjes detecteren HPV zelf niet, maar eerder celveranderingen in de baarmoederhals.

Hoe werkt een HPV-test?

In tegenstelling tot een uitstrijkje, detecteren HPV-tests cervicale HPV-infecties en geen cel veranderingen of kanker (NIH, 2022). Deze tests controleren op vormen van HPV met een hoog risico die verband houden met kanker, en niet op andere HPV-typen met een laag risico die genitale wratten veroorzaken. HPV-tests kunnen worden uitgevoerd tijdens een bekkenonderzoek, vaak tegelijkertijd met een uitstrijkje. Het is echter ook mogelijk om een ​​HPV-test uit te voeren buiten een bekkenonderzoek, waarbij een persoon een vaginaal uitstrijkje neemt en het monster voor analyse indient. Dit uitstrijkje kan zowel in een spreekkamer als thuis worden uitgevoerd. De HPV-test voor vrouwen van Homed-IQ is een zelftest die vanuit huis kan worden uitgevoerd. Deze testmethode wordt ook door de Nederlandse overheid gebruikt voor mensen die zich ongemakkelijk voelen bij het uitvoeren van een uitstrijkje bij een arts. Als tijdens deze test echter HPV wordt geconstateerd, moet er altijd een extra uitstrijkje worden gemaakt door een arts (RIVM, 2022).

Welke test is het beste om baarmoederhalskanker op te sporen?

Hoewel HPV-tests infecties kunnen detecteren met HPV-typen die kanker kunnen veroorzaken, kunnen ze geen precancereuze of kankerachtige veranderingen in de baarmoederhals detecteren. Dit is de reden waarom alle positieve HPV-tests met een hoog risico moeten worden gevolgd door een uitstrijkje. Nieuw onderzoek suggereert echter dat HPV-testen mogelijk superieur zijn aan alleen uitstrijkjes bij het voorkomen van baarmoederhalskanker, aangezien HPV-testen de oorzaak van celveranderingen (HPV) controleren voordat deze veranderingen optreden (Gage et al., 2014). Bovendien zijn HPV-testresultaten duidelijker te interpreteren als positief of negatief, terwijl Pap-uitstrijkjes een visuele inspectie van de cellen door een patholoog vereisen – een proces dat vatbaarder kan zijn voor fouten. Op dit gebied is meer onderzoek nodig om te kunnen concluderen welke screeningsmethode het meest effectief is bij de preventie van baarmoederhalskanker.

Screening op hoogrisico HPV verving de afgelopen jaren uitstrijkjes als eerstelijns bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker in Nederland (Radboud UMC, 2020). Volgens de huidige richtlijnen wordt, als een persoon positief test op HPV met een hoog risico, hetzelfde baarmoederhals monster vervolgens gecontroleerd op celveranderingen of in het geval van een zelftest wordt een uitstrijkje gepland.

Hoe vaak moet je een uitstrijkje krijgen?

De startleeftijd en frequentie van baarmoederhalskankerscreening is afhankelijk van de richtlijnen van het land waar je woont. In Nederland begint de screening op 30-jarige leeftijd en vindt deze elke 5 jaar plaats (RIVM, 2022). In Duitsland zijn uitstrijkjes vanaf 20 jaar jaarlijks beschikbaar. Vrouwen ouder dan 35 krijgen HPV-testen en elke 3 jaar een uitstrijkje aangeboden (Robert Koch Institute, 2022). De testrichtlijnen verschillen vaak per land vanwege het verschillende onderzoek naar de voor- en nadelen van screening. Hoewel vaker testen en beginnen op jongere leeftijd meer gevallen van baarmoederhalskanker kan detecteren, kan het ook leiden tot onnodige behandeling en belasting voor individuen, aangezien veel HPV-infecties of celveranderingen geen kanker worden, en de meeste hoogrisico HPV-infecties bij jonge mensen zuiveren zichzelf zonder enige behandeling (Radboud UMC, 2022). Sommige personen moeten echter mogelijk ook vaker of eerder worden gescreend, afhankelijk van persoonlijke factoren of de resultaten van eerdere HPV-tests/uitstrijkjes. Overleg met jouw arts wat voor jou van toepassing is, en aarzel niet om hulp te zoeken als je symptomen ervaart buiten de leeftijdsgroep voor screening. Als je ervoor kiest om een ​​zelftest voor HPV uit te voeren, lees dan de sectie “Wie moet deze test gebruiken” voordat je een beslissing neemt.

Zijn er alternatieven voor een uitstrijkje?

Sommige vrouwen voelen zich om verschillende redenen misschien ongemakkelijk bij het ontvangen van een uitstrijkje in het kantoor van een dokter. Hoewel een uitstrijkje nodig is om cervicale celveranderingen te bevestigen, kan screening op HPV met een hoog risico vóór een uitstrijkje vrouwen in staat stellen de meer invasieve uitstrijkje te vermijden als ze negatief testen op HPV met een hoog risico. Hoewel veel risicovolle HPV-tests ook door artsen worden uitgevoerd, is het ook mogelijk om een ​​zelfafnametest uit te voeren. Zelfafnametests stellen vrouwen in staat die mogelijk geen toegang hebben tot traditionele screeningsmethoden om zorg te verlenen en mogelijk betere gezondheidsresultaten te hebben dan wanneer ze screening volledig zouden vermijden. Hoewel nog niet goedgekeurd, omvatten mogelijke toekomstige HPV-screeningsmethoden urine– en menstruatiebloedonderzoeken.

Hoe vaak moet je een HPV-test laten doen?

Net als bij uitstrijkjes, hangt de frequentie van HPV-testen af ​​van de richtlijnen van het land waarin je woont. Hoewel HPV in Nederland de primaire methode voor screening op baarmoederhalskanker is geworden, wordt het alleen in bepaalde groepen in Duitsland gebruikt. Als HPV-testen niet voor jou beschikbaar zijn via nationale screeningsprogramma’s, kan je overwegen een HPV-thuistest uit te voeren, zoals wat Homed-IQ biedt.

Wat gebeurt er als mijn HPV-test positief is?

Als jouw HPV-test positief is voor HPV met een hoog risico, is een uitstrijkje nodig om te controleren op celveranderingen in de baarmoederhals. Als je deze test hebt uitgevoerd tijdens een bekkenonderzoek, kan het monster automatisch worden getest op HPV met een hoog risico als het positief is. Als je een thuistest hebt uitgevoerd, moet je een uitstrijkje plannen met jouw arts. Een positieve HPV-test betekent niet dat je kanker hebt; het is echter belangrijk om contact op te nemen met jouw arts om ervoor te zorgen dat kanker kan worden uitgesloten of dat een aanvullende behandeling kan worden gestart.

Tip: lees ook ons artikel “HPV en kanker begrijpen”.

Wat gebeurt er als mijn uitstrijkje abnormaal is?

Als jouw uitstrijkje afwijkende cellen vertoont, zal jouw huisarts je waarschijnlijk doorverwijzen naar een gynaecoloog voor aanvullende behandeling. Nogmaals, dit betekent niet dat je kanker hebt, maar er is meer onderzoek nodig. Volgende stappen kunnen bestaan ​​uit frequentere vervolguitstrijkjes of een colposcopie, een procedure die lijkt op een uitstrijkje waarbij een arts de baarmoederhals onderzoekt met een vergrootglas en in sommige gevallen een weefselmonster neemt voor aanvullend onderzoek (Johns Hopkins Medicine, 2022).

Thuis testen op HPV

HPV-testen en uitstrijkjes zijn waardevolle hulpmiddelen om baarmoederhalskanker op te sporen voordat het optreedt of in een vroeg stadium, de prognose te verbeteren of helemaal te voorkomen. Met Homed-IQ kan je jouw cervicale gezondheid bewaken vanuit het comfort en de privacy van thuis, wanneer je maar wilt. Deze HPV-test controleert op de twee meest risicovolle vormen van HPV (types 16 en 18) en op 12 andere risicovolle types. Haal jouw monster gewoon thuis op en stuur het naar een van onze gecertificeerde laboratoria voor analyse. U krijgt een laboratoriumrapport mee dat voor nazorg in de zorg naar uw arts kan worden gebracht, de uitslag is positief.

Bronnen

Choi, Y. S., Jin, H., & Lee, K. E. (2019). Usefulness analysis of urine samples for early screening of human papilloma virus infection. Journal of Cancer Prevention, 24(4), 240–244. https://doi.org/10.15430/jcp.2019.24.4.240

Fennell, J. S. C. (2021, November 10). My pap test was abnormal: Now what? Johns Hopkins Medicine. Retrieved August 25, 2022, from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/my-pap-test-was-abnormal-now-what

Gage, J. C., Schiffman, M., Katki, H. A., Castle, P. E., Fetterman, B., Wentzensen, N., Poitras, N. E., Lorey, T., Cheung, L. C., & Kinney, W. K. (2014). Reassurance against future risk of precancer and cancer conferred by a negative human papillomavirus test. JNCI Journal of the National Cancer Institute, 106(8). https://doi.org/10.1093/jnci/dju153

Naseri, S., Cruz, G. I., Young, S., & Blumenthal, P. D. (2022). Screening for high risk human papillomavirus using passively self-collected menstrual blood [A91]. Obstetrics & Gynecology, 139(1). https://doi.org/10.1097/01.aog.0000826692.81266.e9

National Institutes of Health. (2022, May 9). HPV and PAP testing. National Cancer Institute. Retrieved August 25, 2022, from https://www.cancer.gov/types/cervical/pap-hpv-testing-fact-sheet

Radboud UMC. (2022). Cervical cancer and HPV. Radboudumc. Retrieved August 20, 2022, from https://www.radboudumc.nl/en/research/themes/womens-cancers/cervical-cancer-and-hpv

RIVM. (2022, January 3). Cervical cancer screening programme. RIVM. Retrieved August 25, 2022, from https://www.rivm.nl/en/cervical-cancer-screening-programme

Robert Koch Institute. (2022, March 29). Cervical cancer. Krebs. Retrieved August 20, 2022, from https://www.krebsdaten.de/Krebs/EN/Content/Cancer_sites/Cervical_cancer/cervical_cancer_node.html

Over de auteur

Lauren Dobischok

Lauren is een gezondheidswetenschapper en wetenschapscommunicator en woont momenteel in Nederland. Oorspronkelijk komt ze uit Canada, maar heeft een onderzoeksmaster in Gezondheidswetenschappen afgerond aan het Nederlands Instituut voor Gezondheidswetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam (NIHES) met een specialisatie in epidemiologie. Voor haar Master heeft ze een Bachelor in Gezondheidswetenschappen aan de Simon Fraser University afgerond. Met een achtergrond in de volksgezondheid is het haar doel om nauwkeurige wetenschappelijke inhoud te creëren die gemakkelijk te begrijpen is en mensen in staat stelt geïnformeerde beslissingen te nemen. Binnen Homed-IQ werkt Lauren als Product Developer en Content Lead, waarbij ze nauw samenwerkt met artsen en wetenschappers op het gebied van medische hulpmiddelen voor Homed-IQ’s nieuwe producten en schriftelijke communicatie.